نخ دندان قبل یا بعد مسواک: اول نخ دندان یا مسواک؟
رعایت بهداشت دهان و دندان و مراقبت از دندان‌ها نه تنها از بروز بوی بد دهان جلوگیری می‌کند بلکه از ایجاد پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه پیشگیری کرده و در داشتن دندان‌هایی زیبا مؤثر است.
بسیاری از افراد اطلاع دقیقی از ترتیب صحیح استفاده از نخ دندان قبل یا بعد مسواک ندارند. توصیه دندان‌پزشکان این است که افراد پیش از مسواک زدن، از نخ دندان استفاده کنند. در این مقاله در ارتباط با کشیدن نخ دندان قبل یا بعد مسواک و بهره‌مندی هر چه بیشتر از مزایای نخ دندان و مسواک اطلاعات لازم شرح داده می‌شوند.
استفاده از نخ دندان و مسواک
رعایت بهداشت دهان و دندان به اقداماتی بیش از استفاده از مسواک نیاز دارد. البته مسواک زدن راه بسیار مناسبی برای تمیز کردن دندان‌ها، رفع پلاک و جلوگیری از پوسیدگی دندان محسوب می‌شود. ولی استفاده از مسواک به تنهایی برای حفظ سلامت دندان‌ها و جلوگیری از بروز بیماری‌های لثه کافی نمی‌باشد.
استفاده از نخ دندان در حفظ بهداشت دهان و دندان بسیار مؤثر است چرا که سبب رفع پلاک و خارج شدن ذرات غذای بین دندان‌ها می‌شود. ولی پرزها یا الیاف سر مسواک، امکان رسیدن به فضای عمیق بین دندان‌ها را نداشته و نمی‌توانند ذرات غذا را از این قسمت خارج کنند. بنابر این استفاده از نخ دندان به تمیز شدن هر چه بیشتر دهان و دندان کمک می‌کند. جهت کسب اطلاع در مورد کشیدن نخ دندان قبل یا بعد مسواک بایستی به موارد زیر توجه شود.
چرا نخ دندان بایستی پیش از مسواک استفاده شود؟
در ارتباط با استفاده از نخ دندان قبل یا بعد مسواک بایستی توجه شود که برخی از افراد ابتدا از مسواک و سپس از نخ دندان استفاده می‌کنند. در این حالت ذرات مواد غذایی، پلاک و باکتری آزاد شده توسط نخ دندان تا زمانی که شخص دوباره از مسواک استفاده کند، در دهان باقی می‌مانند.
ولی در صورت استفاده از نخ دندان پیش از مسواک، ذرات مواد غذایی توسط مسواک از دهان خارج می‌شوند. در نتیجه پلاک کمتری در دهان وجود داشته و احتمال بروز بیماری لثه کاهش پیدا می‌کند.
همچنین در صورت خارج شدن مواد غذایی پیش از مسواک زدن، فلوراید موجود در خمیر دندان عملکرد بهتری در جهت محافظت از دندان‌ها خواهد داشت.
جلوگیری از بروز بیماری‌های لثه
بیماری لثه نوعی عفونت است که سبب از بین رفتن بافت نرم و استخوان‌هایی می‌شود که از دندان محافظت می‌کنند. بیماری لثه زمانی ایجاد می‌شود که مقادیر زیاد باکتری بر روی سطح دندان وجود داشته باشند.
بیماری لثه ممکن است در اثر عدم رعایت بهداشت دهان و دندان (شامل رعایت نکردن ترتیب استفاده از نخ دندان و مسواک) و عدم تمیز کردن دندان‌ها توسط دندان‌پزشک ایجاد شود.
علائم بیماری لثه عبارتند از:
- بوی بد دهان
- ورم، قرمزی و دردناک شدن لثه‌ها
- لق شدن دندان
- خونریزی لثه
رفع پلاک‌های دندانی
پلاک عامل اصلی بروز بیماری لثه است، بنابراین استفاده روزانه از مسواک و نخ دندان ضروری می‌باشد. پلاک معمولاً در طول 24 تا 36 ساعت بر روی دندان‌ها سفت و سخت می‌شود. استفاده منظم از نخ دندان و سپس مسواک زدن دندان‌ها، معمولاً باعث می‌شود تا پلاک بر روی دندان‌ها سفت نشود.
پس از استفاده از نخ دندان و مسواک، خمیر دندان باقی مانده در دهان بایستی خارج شود. ولی از شستشوی دهان با آب بایستی خودداری شود. این مطلب برای بسیاری از افراد تعجب‌آور می‌باشد چرا که عادت دارند پس از مسواک زدن، دهان خود را با آب یا دهان‌شویه شستشو می‌دهند.
تمیز کردن فضای بین دندان‌ها بدون استفاده از نخ دندان
افراد معمولاً جهت تمیز کردن فضای بین دندان‌ها از نخ دندان عادی استفاده می‌کنند. ولی ابزار مختلف دیگری نیز جهت رفع پلاک و ذرات مواد غذایی از بین دندان‌ها وجود دارند.
آبفشان دندان
آبفشان دندان یک ابزار کوچک الکتریکی است که از فشار جریان ثابت آب جهت رفع پلاک و خارج کردن ذرات مواد غذایی از بین دندان‌ها استفاده می‌کند. بسیاری از دندان‌پزشک‌ها از آبفشان دندان استفاده می‌کنند و این ابزار توسط افراد دارای دندان‌ها و لثه‌های حساس مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جهت استفاده از آبفشان دندان، این ابزار بایستی بر روی کم‌ترین درجه قرار گرفته و به تدریج فشار آن جهت خارج کردن مواد غذایی تنظیم شود. بهتر است که در زمان انجام این کار سر بر روی سینک دستشویی قرار گرفته تا آبی که از دهان خارج می‌شود وارد دستشویی شود. آبفشان دندان بایستی پیش از مسواک زدن استفاده شود.
مسواک بین دندانی
مسواک بین دندانی، نوعی مسواک کوچک و انعطاف‌پذیر است که به منظور خارج کردن ذرات مواد غذایی و پلاک از بین دندان‌ها طراحی و ساخته می‌شود. استفاده از این نوع مسواک برای افرادی که از بریس استفاده می‌کنند و قادر به استفاده از نخ دندان عادی نیستند توصیه می‌شود.
مسواک بین دندانی به منظور استفاده پیش از مسواک عادی بسیار مناسب است چرا که ذرات مواد غذایی که از رسیدن پرزهای مسواک به قسمت بین دندان جلوگیری می‌کنند را خارج می‌کنند.
بسیاری از دندان‌پزشک‌ها جهت ترمیم مینای دندان، وارد کردن برس مسواک در دهان‌شویه حاوی فلوراید را به افراد توصیه می‌کنند.
مزایای عدم شستشوی دهان پس از مسواک زدن
فلوراید به تقویت دندان کمک می‌کند. شستشوی دهان پس از مسواک زدن باعث خارج شدن فلوراید از دهان می‌شود. در نتیجه خمیر دندان به منظور جلوگیری از پوسیدگی دندان چندان مؤثر عمل نمی‌کند.
بهتر است که فلوراید خمیر دندان تا حد ممکن بر روی دندان‌ها باقی بماند. به این منظور از شستن دهان بلافاصله پس از مسواک زدن خودداری کنید. در صورت تمایل به شستن دهان، می‌توانید تنها با استفاده از 1 قاشق چای‌خوری آب، دهان خود را شستشو دهید.
همچنین اگر می‌خواهید از دهان‌شویه جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان استفاده کنید، تا چند ساعت پس از مسواک زدن منتظر بمانید. در صورتی که از دهان‌شویه حاوی فلوراید استفاده می‌کنید، تا زمان حداقل 30 دقیقه پس از شستشوی دهان از خوردن یا آشامیدن خودداری کنید.
نکاتی در ارتباط با رعایت بهداشت دهان و دندان
نکات زیر در ارتباط با روش صحیح استفاده از نخ دندان، مسواک زدن و شستشوی دهان در حفظ سلامت دندان‌ها مؤثر می‌باشند:
- استفاده منظم از نخ دندان. حداقل یک بار در روز (صبح یا شب پیش از خواب) از نخ دندان استفاده کنید. به این منظور در حدود 12 تا 18 اینچ نخ را جدا کرده و دو سر نخ را دور انگشتان خود بپیچید. جهت خارج کردن ذرات مواد غذایی، باکتری و پلاک، به آرامی نخ را در قسمت کناره‌های هر دندان به سمت بالا و پایین حرکت دهید.
- عدم استفاده از خلال دندان. به جای خلال دندان جهت خارج کردن مواد غذایی بین دندان‌ها از نخ دندان استفاده کنید. استفاده از خلال دندان می‌تواند سبب آسیب‌دیدگی لثه‌ها و بروز عفونت شود.
- استفاده از مسواک دو بار در روز. حداقل دو بار در روز به مدت 2 دقیقه از مسواک استفاده کنید. مسواک را در زاویه 45 درجه نگه داشته و به آرامی مسواک را بر روی دندان‌ها به سمت عقب و جلو حرکت دهید. سطوح داخلی و خارجی همه دندان‌ها بایستی مسواک زده شوند.
- استفاده از فلوراید. خمیر دندان و دهان‌شویه حاوی فلوراید به تقویت مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می‌کند.
- وارد نکردن فشار بر لثه‌ها با نخ دندان. جهت جلوگیری از خونریزی لثه، نخ دندان بایستی با ملایمت مورد استفاده قرار گیرد.
- استفاده از مسواک بر روی زبان. به کارگیری مسواک بر روی زبان سبب رفع بوی بد دهان و خارج کردن باکتری شده و به بهداشت دهان و دندان کمک می‌کند.
- مراجعه به دندان‌پزشک. حداقل دو بار در سال بایستی جهت تمیز کردن دندان‌ها به دندان‌پزشک مراجعه شود.
چه زمانی باید به دندان‌پزشک مراجعه شود؟
به منظور تمیز کردن دندان‌ها و همچنین در صورت احتمال وجود هر گونه مشکل در ارتباط با دندان‌ها بایستی به دندان‌پزشک مراجعه شود.
امکان دارد دندان‌پزشک جهت تشخیص مشکلات دندانی از تصویربرداری با اشعه ایکس از دندان استفاده کند. در صورت وجود موارد زیر بایستی به دندان‌پزشک مراجعه شود:
- ورم و قرمز شدن لثه‌ها
- لثه‌هایی که پس از مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان به راحتی خونریزی می‌کنند
- حساسیت دندان‌ها به سرما یا گرما
- وجود بوی بد دهان به صورت مداوم
- لق شدن دندان‌ها
- تحلیل لثه
- دندان‌درد
وجود هر یک از علائم فوق به همراه تب می‌تواند نشان‌دهنده عفونت باشد. تمامی این علائم بایستی به دندان‌پزشک اطلاع داده شود.
