بیماری لثه پریودنتال،عامل خونریزی و التهاب لثه:درمان با/بدون جراحی

بیماری لثه یا بیماری پریودنتال نوعی عفونت باکتریایی است که به لثه‌ها و گاهی اوقات استخوان اطراف دندان آسیب می‌زند. بیماری‌های لثه می‌تواند یک یا چند دندان را درگیر کند و شدت آن از تحریک لثه (ژنژیویت) تا عفونت شدید (پریودنتیت) متغیر باشد. این بیماری بسته به این که چه مقدار پیشرفت کرده باشد با انواع روش‌های جراحی و غیرجراحی قابل درمان است. دندانپزشک با معاینه وضعیت لثه‌های شما بهترین روش درمان را به شما معرفی خواهد کرد.

علل

ازآنجایی که بسیاری از علائم بیماری‌های لثه تا زمان پیشرفت بیماری مشخص نمی‌شود، آگاهی از عامل‌های خطر بیماری لثه بسیار مهم است. اطلاع داشتن از عامل‌های خطر و رعایت بهداشت دهان و دندان کمک می‌کند تا علائم بیماری لثه را در مراحل اولیه تشخیص دهید و به سرعت به دندانپزشک مراجعه کنید. تجمع باکتری‌ها یکی از علل اصلی بیماری اصلی است. باکتری‌های مضر هر روز روی دندان‌ها و دور خط لثه جمع می‌شوند. اگر فرد بهداشت دهان و دندان را از طریق مسواک زدن و کشیدن نخ دندان رعایت نکند، و این باکتری‌ها را از محیط دهان پاک نکند، دچار التهاب لثه و ژنژیویت می‌شود. چنانچه ژنژیویت درمان نشود، به تدریج پیشرفت می‌کند و به عارضه جدی‌تری به نام پریودنتیت یا پیوره تبدیل می‌شود. عامل‌های خطر بیماری لثه عبارت است از:

• سیگار کشیدن و استعمال دخانیات: مطالعات متعدد نشان داده است که سیگار کشیدن یا مصرف تنباکو و انواع دخانیات خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش می‌دهد. بنابراین اگر سیگاری هستید یا دخانیات مصرف می‌کنید و متوجه علائم بیماری لثه شده‌اید، سیگار را ترک کنید یا مصرف دخانیات را کاهش دهید و در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید.
• ژنتیک: اگر یکی از اعضاء خانواده‌تان سابقه بیماری لثه دارد یا با علائم بیماری لثه مواجه شده است، باید به بهداشت دهان و دندان خود توجه بیشتری بکنید و برای معاینه و جرم‌گیری مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید.
• هورمون‌ها: هرچند لازم است که در این زمینه مطالعات بیشتری انجام شود، بااین حال در چندین مطالعه نشان داده شده است که هورمون‌های مرتبط با بلوغ، بارداری و یائسگی خطر بروز بیماری لثه را افزایش می‌دهد. البته بلوغ، بارداری و یائسگی دقیقاً علل بیماری لثه محسوب نمی‌شوند، اما بهتر است که بانوان در این دوران‌ها بیشتر به بهداشت دهان و دندان خود توجه کنند.
• ابتلا به بیماری‌های مختلف: دیابت عوارض متعددی را به دنبال دارد و عامل ابتلا به بسیاری از عارضه‌ها است. به علاوه شیمی درمانی یا درمان‌های دیگر بیماری‌هایی مانند سرطان یا ایدز نیز احتمال بروز بیماری پریودنتال را بالا می‌برد
• استرس: پژوهش‌ها نشان داده است که استرس مقابله بدن با عفونت‌هایی مانند بیماری پریودنتال را دشوارتر می‌کند.
• مصرف بعضی داروها: داروهایی که بزاق را کاهش می‌دهد و آب دهان را خشک می‌کند، خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش می‌دهد. بزاق با زدودن پلاک و باکتری از روی دندان‌ها، مانند یک عامل محافظ در برابر ابتلا به بیماری‌های لثه عمل می‌کند.
• سابقه خانوادگی: برخی افراد به طور طبیعی مستعد ابتلا به بیماری‌های پریودنتال هستند و به عبارتی این استعداد را به ارث برده‌اند. اگر بسیاری از اعضاء خانواده‌تان بیماری لثه را تجربه کرده‌اند، شما نیز در معرض خطر هستید.

مراحل بیماری لثه

در ادامه جزئیات مربوط به بیماری‌های شایع و جدی لثه را توضیح می‌دهیم.

ژنژیویت

ژنژیویت نخستین و خفیف‌ترین نوع بیماری لثه است که مشخصه اصلی آن قرمز شدن و ورم کردن لثه‌ها است. ژنژیویت برخلاف بیماری‌های جدی‌تر لثه به ندرت نیاز به جراحی پیدا می‌کند و معمولاً با جرم‌گیری و رعایت کردن بهداشت دهان و دندان پس از جرم‌گیری مدیریت می‌شود.

پریودنتیت مزمن

پریودنتیت مزمن شایع‌ترین بیماری جدی لثه است که علائم اصلی آن عبارت است از: تحلیل رفتن لثه‌ها و تشکیل پاکت بین لثه‌ها و دندان‌ها. پریودنتیت مزمن در بزرگسالان بیشتر از کودکان شایع است و اکثر بیماران مبتلا به آن بالای 35 سال هستند.

پریودنتیت تهاجمی

بیماری‌های لثه به طور کلی در کودکان به ندرت دیده می‌شوند، اما برخی کودکان و بزرگسالان، حتی در صورت برخورداری از سلامت کامل نیز به پریودنتیت تهاجمی مبتلا می‌شوند. پریودنتیت تهاجمی در کودکان 3 ساله و حتی کوچکتر مشاهده می‌شود. افرادی که به بیماری‌های تهاجمی پیشرفته لثه مبتلا هستند، ممکن است دندان‌های خود را قبل از رسیدن به 20 سالگی از دست بدهند. از گونه‌های فرعی پریودنتیت تهاجمی می‌توان به عارضه‌ای در نوجوانان، موسوم به پریودنتیت موضعی نوجوانی اشاره کرد که با کلونیزاسیون بیش از حد باکتری‌ها همراه است. عارضه دیگری که درصد شیوع پایین‌تری دارد، پریودنتیت پیش از بلوغ است که در کودکان خردسال، اندکی پس از درآمدن دندان‌های شیری مشاهده می‌شود. کودکان دچار بیماری‌های لثه شکایتی از دندان درد ندارند، اما علائم شایع بیماری‌های لثه در کودکان مانند انباشته شدن پلاک، قرمزی، ورم یا خونریزی لثه‌ها، وجود چرک و دهان بدبو را دارند.

پریودنتیت نکروزی

این نوع پیوره شدیدترین نوع بیماری لثه است. این عارضه که ژنژیویت زخم دهنده نکروزی حاد نیز گفته می‌شود، بافت‌ها، رباط‌ها و استخوان‌های داخل دهان را از بین می‌برد. پریودنتیت بالاترین درصد شیوع را در میان سیگاری‌ها یا افراد دچار سوءتغذیه یا مبتلا به عارضه‌هایی مانند HIV یا ایدز دارد که بر سیستم‌های ایمنی بدن اثر می‌گذارد.

تشخیص دادن ژنژیویت از پیوره

معیارهای زیر کمک می‌کند که ژنژیویت را از پریودنتیت تشخیص دهید:

• سن: پیوره در نوجوانان نادر است، اما ژنژیویت در این گروه سنی نیز مشاهده می‌شود.
• درد: درد هنگام جویدن نشانه‌ این است که بیماری پریودنتال پیشرفت کرده و از ژنژیویت به پریودنتیت تبدیل شده است.
• مشکلات دندانی: اگر مبتلا به ژنژیویت باشید، دندان، علی‌رغم قرمز، متورم و تحریک شدن لثه‌ها، محکم در جای خود قرار دارد. اگر دندان(ها) لق شده است، احتمالاً دچار پیوره شده‌اید.
• بوی دهان: اگر ژنژیویت پیشرفت کرده و به پیوره تبدیل شده باشد، با مشکل بدبویی مداوم دهان مواجه می‌شوید که در واقع از وجود باکتری‌های اضافی در محیط دهان نشأت می‌گیرد.

نشانه‌ها و علائم

شدت بیماری لثه از ورم و قرمزی لثه (ژنژیویت) تا عفونت شدیدتر (پریودنتیت) متغیر است. علائم بیماری لثه گاهی اوقات تا پیشرفت کردن ژنژیویت و تبدیل شدن به پیوره محسوس نیست. ژنژیویت عموماً به صورت التهاب دور دندان تعریف می‌شود که پی‌آمد جمع شدن پلاک و جرم روی دندان است. کوتاهی در رعایت بهداشت دهان و دندان علت اصلی پریودنتیت است و این عارضه عموماً در افراد بالای 30 سال مشاهده می‌شود. علائم بیماری لثه عبارت است از:

• درد: درد یا حساسیت به لمس لثه‌ها یا دندان درد
• ورم: ورم کردن یا قرمز و بنفش شدن لثه‌ها از علائم بیماری لثه‌ها است. لثه‌های سالم محکم و صورتی رنگ هستند.
• بو و مزه دهان: بدبو و بدمزه بودن مداوم دهان از علائم احتمالی بیماری لثه است.
• فاصله: فاصله‌دار شدن دندان‌ها یا تغییر در شیوه روی هم قرار گرفتن دندان‌ها هنگام بستن دهان می‌تواند علامت بیماری لثه باشد. به علاوه تحلیل و عقب رفتن لثه نیز از علائم اولیه بیماری لثه محسوب می‌شود.
• خونریزی: خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا کشیدن نخ دندان علامت هشداردهنده بیماری لثه است.
• لق شدن دندان: عقب رفتن لثه از روی دندان‌ها باعث تشکیل پاکت‌هایی می‌شود که باکتری‌های بیشتری را در خود جمع می‌کند.

چنانچه علائم بیماری لثه داشته باشید، دندانپزشک دندان‌ها و لثه‌ها را برای تایید تشخیص معاینه می‌کند. اگر علائم بیماری لثه در مراحل اولیه تشخیص داده شود، با جرم‌گیری ساده و دقت بیشتر در رعایت بهداشت دهان و دندان می‌توان بیماری لثه را درمان کرد.

درمان بیماری لثه

بیماری لثه، با توجه به شدت بیماری و ترجیح بیمار به روش‌های جراحی و غیرجراحی درمان می‌شود.

درمان غیرجراحی

جرم‌گیری عمقی غیرجراحی به نام اصلاح سطح ریشه و جرم‌گیری و آنتی بیوتیک روش‌های غیرجراحی درمان بیماری لثه محسوب می‌شود؛ هدف از جرم‌گیری عمقی این است که جرم و پلاک از زیر خط لثه پاک شود. چند پژوهش کوچک نشان داده است که استفاده از لیزر در کنار جرم‌گیری و اصلاح سطح ریشه، درمان را موثرتر می‌کند، هرچند شواهد کافی برای توصیه کردن یک نوع یا طول موج مشخص برای لیزردرمانی لثه وجود ندارد.

خطرها و مزایای درمان با لیزر

بریدن بافت بیمار لثه با لیزر مزایای متعددی دارد که در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:

• جراحی لثه با لیزر، برخلاف دیگر جراحی‌های دندانپزشکی نیازی به بیهوشی عمومی ندارد.
• با استفاده از لیزر می‌توان ناحیه‌های بیمار را با دقت و به درستی درمان کرد.
• چون تهاجم درمان بیماری پریودنتال با لیزر کمتر از جراحی معمولی است، خونریزی، درد و ورم کمتری نیز دارد.
• دوران بهبود و التیام جراحی با لیزر کوتاه‌تر است.

بعضی صاحب نظران هنوز موافق جراحی لثه با لیزر نیستند، برخی مراجع نیز معتقداند که شواهد کافی وجود ندارد که نشان دهد یک طول موج خاص بهتر از درمان‌های قدیمی است. درهر حال استفاده از لیزر برای درمان بیماری لثه خطراتی را نیز به همراه دارد. یکی از این خطرات انسان بودن است، اگر دندانپزشک دستگاه را روی توان یا طول موج نامناسب تنظیم کند، بافت لثه آسیب بیشتری خواهد دید. همچنین تبلیغات پرسروصدای دستگاه‌های لیزر نیز نگران کننده به نظر می‌رسد.

درمان جراحی

درمان‌های جراحی بیماری لثه شامل عمل‌هایی می‌شود که با هدف کاهش دادن پاکت‌های تشکیل شده در خط لثه، بازسازی بافت و استخوان تحلیل رفته، پیوند زدن بافت نرم به لثه برای پوشاندن استخوان بدون پوشش و پیشگیری از از دست دادن دندان انجام می‌شود. موفقیت درمان بیماری‌های لثه تاحدی به مراجعه منظم به دندانپزشکی و کوشش در رعایت بهداشت دهان و دندان بستگی دارد. اگر سیگاری هستید، این عادت مضر را ترک کنید. استعمال دخانیات روند بهبود بیماری لثه را مختل می‌کند و خطر عود بیماری را افزایش می‌دهد.

پیشگیری از بیماری لثه

اکثر ما می‌دانیم که کوتاهی در رعایت بهداشت دهان و دندان، غالباً علت اصلی بیماری لثه است، اما شاید همه ندانیم که چطور باید ژنژیویت، نخستین مرحله بیماری لثه را متوقف کنیم. بیماری لثه را در مراحل اولیه به سادگی می‌توان با رعایت بهداشت دهان و دندان درمان کرد و از پیشرفت آن جلوگیری نمود.  آن چه می توانید برای پیشگیری و جلوگیری از پیشروی بیماری انجام دهید عبارت است از:

"کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است"