خلال دندان یا نخ دندان یا مسواک بین دندانی: کدام بهتر است؟

مسواک زدن دندان‌ها به تنهایی تنها ۶۰ درصد از سطح دندان‌های شما را تمیز می‌کند. افزودن روال استفاده از نخ دندان یا مسواک بین دندانی و خلال دندان در کنار مسواک زدن منظم دندان‌ها به شما کمک می‌کند تا از دندان‌ها و به طور کلی بهداشت عمومی دهان و دندان خود مراقبت بیشتری کنید. برای یادگیری نکات مثبت و منفی مربوط به نخ دندان و مسواک بین دندانی و خلال دندان و این که کدام یک از آن‌ها را باید استفاده کنید، به مطالعه این مقاله ادامه دهید.

چگونه باید پلاک دندان را از بین برد؟

تنها راه برای از بین بردن مناسب پلاک دندان، به هم ریختن ساختار آن به صورت فیزیکی است. شما باید یک مسواک نرم بردارید و دندان‌های خود را با آن تمیز کنید: دو بار در روز به آرامی و به طور کامل، از جلو به عقب، تا زمانی که دندان‌ها به طور کامل تمیز شوند. عجله در فرآیند مسواک زدن فایده‌ای نخواهد داشت: هنگامی که به درستی مسواک نزنید، پلاک دندان زیادی روی دندان‌ها باقی می‌ماند. بنابراین باکتری‌ها در بازسازی کلونی‌های خود طی چند ساعت آینده، مشکلی نخواهند داشت.

استفاده از دهانشویه به جای مسواک زدن نیز برای تحقق این هدف موثر نیست: این پلاک دندان می‌تواند بسیار قوی باشد. بنابراین دهانشویه به آن آسیب پایداری نمی‌زند. ممکن است در دهان خود احساس تمیزی و شادابی داشته باشید اما این احساس فقط این واقعیت که پلاک دندان هنوز در دهان وجود دارد و کلونی باکتریال در حال تقویت شدن است، را پنهان می‌کند.

درباره آدامس جویدن نیز همین طور است: آدامس بوی بد دهان را از بین می‌برد اما کلونی‌های باکتریال هنوز در دهان وجود دارند، تولید مثل می‌کنند و پسمانده تولید می‌نمایند. برای خلاص شدن از شر پلاک، باید مسواک بزنید. هیچ راه دیگری وجود ندارد.

خمیر دندان نیز در مبارزه با پلاک نقش مهمی دارد: پلاک دندان با فرآیند مکانیکی مسواک زدن از بین می‌رود و سپس خمیر دندان به افزایش دفاع طبیعی شما کمک می‌کند (با توجه به اینکه خمیر دندان‌ها حاوی فلوراید هستند؛ اما این داستانی است که باید در زمان دیگری به آن پرداخت) با این حال خمیر دندان نیز به تنهایی عمل نمی‌کند.

پلاک دندان در فضاهای بین دندانی پنهان می‌شود 

مسواک زدن با مسواک‌های معمولی، فقط قسمت جلوی دندان‌های شما را پوشش می‌دهد. در صورتی که به شکل مناسبی مسواک بزنید، نواحی جلو و عقب نیز تحت پوشش قرار می‌گیرند؛ اما هیچ مسواک معمولی نمی‌تواند نواحی حاشیه دندان‌های شما را تمیز کند؛ که ما این نواحی را بخش‌های بین دندانی می‌نامیم. نواحی بین دندانی همان مناطقی هستند که هنگامی که غذا بین دندان‌های شما گیر می‌کند، آنها را احساس می‌کنید.

همه افراد به نوعی دارای فضای بین دندانی هستند؛ اما از آنجا که زبان شما برای رسیدن به این نواحی به قدر کافی باریک نیست، ممکن است فکر کنید چنین مناطقی وجود ندارند: اما چنین نواحی وجود دارند.

فضای بین دندانی بهترین مکان برای تجمع پلاک دندان است: این نواحی معمولاً آرام، بدون مزاحمت و پر از مواد مغذی برای رشد باکتری‌ها هستند. بنابراین حتی افرادی که عادت به مسواک زدن زیاد دارند نیز می‌توانند دچار تجمع پلاک دندانی در فضای بین دندانی شوند. این نواحی باید تمیز شوند.

پاک سازی فضاهای بین دندانی: نخ دندان در مقایسه با مسواک بین دندانی

برای پاکسازی فضای بین دندانی، دو روش رایج وجود دارد: استفاده از نخ دندان و مسواک زدن.

مسواک‌های بین دندانی به میزان قابل توجهی نسبت به نخ دندان موثرتر بوده و کمتر تهاجمی هستند. پزشکان همیشه به این واقعیت اشاره می‌کنند که نخ دندان می‌تواند لثه را بریده و به آن آسیب برساند؛ در حالی که مسواک بین دندانی این کار را انجام نمی‌دهد. با این حال بعضی از نواحی وجود دارند که فقط نخ دندان می‌تواند به آنها دسترسی پیدا کند و دندانپزشکان در صورت نیاز به این موضوع اشاره می‌کنند.

مسواک‌های بین دندانی در فضاهای بین دندان‌های شما قرار می‌گیرند و سازه‌های پلاک دندان را از بین می‌برند. معمولاً یک حرکت ورود و خروج ساده برای استفاده از آن‌ها کافی است. سپس مسواک تمیز شسته می‌شود و می‌توان دوباره از آن استفاده کرد.

مسواک‌های بین دندانی برخلاف نخ دندان، دارای موهایی هستند که به گوشه و کنار دندان رفته و پلاک‌ها را تمیز می‌کند. این امر باعث می‌شود این مسواک‌ها از نخ دندان موثرتر باشند.

شما برای پاکسازی فضاهای بین دندانی مختلف با اندازه‌های مختلف، به مسواک‌های بین دندانی در اندازه‌های مختلف احتیاج خواهید داشت. اطمینان حاصل کنید که دندان پزشک، مسواک بین دندانی در اندازه مناسب با دندان‌های شما را انتخاب کرده و همراه با شما آن را آزمایش می‌کند. ممکن است برای فضاهای بین دندانی دندان‌های مختلف در قسمت‌های مختلف دهان، مسواک‌های مختلفی تهیه شود: به عنوان مثال دندان‌های جلویی با برس‌های نازک‌تر و دندان‌های عقبی با مسواک‌های ضخیم‌تری تمیز می‌شوند.

رعایت توصیه‌های دندانپزشک درباره اندازه فضای بین دندانی اهمیت بسیاری دارد. تمیز کردن همه فضاهای بین دندانی با یک برس بسیار کوچک می‌تواند بی‌نتیجه باشد. زیرا موهای برس، عملکرد لازم را انجام نمی‌دهند. اگر مسواک خیلی بزرگ باشد نیز برای شما مناسب نیست. تولید کنندگان مسواک‌های بین دندانی برای تمام دندان‌ها اندازه مناسبی را در نظر گرفته‌اند. بنابراین فقط به توصیه‌های دندان پزشک خود عمل کنید.

مسواک بین دندانی

نحوه استفاده از مسواک‌های بین دندانی 

اطمینان حاصل کنید که از مسواکی مناسب با اندازه فضاهای بین دندانی خود استفاده می‌کنید؛ زیرا ممکن است به بیش از یک مسواک بین دندانی احتیاج داشته باشید. دندانپزشک / متخصص می‌تواند در یافتن اندازه مناسب به شما کمک کند. مسواک‌های بین دندانی برای نشان دادن عرض‌های مختلف، رنگبندی مختلفی دارند. آنها همچنین دارای دسته‌های کوتاه یا بلند هستند تا دسترسی به دندان‌های عقبی را راحت‌تر کنند.

مسواک بین دندانی را بین انگشت شست و اشاره خود نگه دارید. سر مسواک را با فشار و زور وارد فضای بین دندان‌ها نکنید. اگر مسواک خم شود، یعنی برای فضای بین دندانی شما بسیار بزرگ است و شما باید از مسواکی با سر کوچکتر استفاده کنید.

مسواک را به شکل منظم در اطراف شکاف‌های بین هر دندان حرکت دهید تا هیچ یک از فضاها از قلم نیافتند. هنگامی که برای اولین بار از مسواک‌های بین دندانی استفاده می‌کنید، ممکن است لثه های شما خونریزی داشته باشند. همچنین ممکن است هنگامی که شروع به از بین بردن تجمع پلاک‌ها می‌کنید، لثه های شما حساس شوند. خونریزی یکی از نشانه‌های سالم نبودن لثه‌ها است؛ اما اگر قبلاً فضای بین دندان‌های خود را به این روش تمیز نکرده‌اید، کاملاً طبیعی است. اگر بتوانید استفاده از مسواک‌های بین دندانی را ادامه دهید، خونریزی باید با سالمتر شدن لثه‌ها کاهش پیدا کند.

اگر پس از چند روز استفاده از مسواک بین دندانی، لثه‌های شما همچنان خونریزی می‌کنند؛ بهتر است از دندانپزشک خود مشاوره بگیرید. زیرا ممکن است نحوه استفاده شما از مسواک‌های بین دندانی درست نباشد.

مزایا

• مسواک بین دندانی در تمیز کردن فضای بین دندان‌ها موثرتر است. موهای مسواک حرکت کرده و در شکاف‌های بین دندانی مختلف با اندازه‌ها و اشکال مختلف، فشرده می‌شوند و آنها را تمیز می‌کنند.
• مسواک بین دندانی نسبت به نخ دندان و مسواک‌های معمولی که به تنهایی استفاده می‌شوند، تعداد باکتری‌های بیشتری را از بین می‌برد.
• مسواک بین دندانی، علائم ژینژیوایتیس بیماری لثه را از بین می‌برد.
• مسواک‌های بین دندانی برای تناسب با اندازه فضاهای بین دندان در اندازه‌های مختلف ساخته می‌شوند در حالیکه وسایل دیگر مانند نخ دندان، سایزهای مختلف ندارد.
• استفاده و در دست نگه داشتن مسواک بین دندانی برای پاکسازی فضاهای بین دندانی راحت‌تر است برای استفاده از این مسواک‌ها فقط یک حرکت عقب جلو لازم است و دارای دسته‌های کوتاه و بلندی هستند که باعث می‌شوند این روش برای تمام افراد مناسب باشد؛ به ویژه برای کسانی که مهارت خاصی در استفاده از آن ندارند.
• شما می‌توانید نوک مسواک را خم کنید انعطاف پذیر بودن سر مسواک، وارد کردن آن به شکاف‌های بین دندانی را راحت‌تر می‌کند.
• تنها گزینه برای پاک کردن زیر سیم‌های دندان در بیماران دارای ارتودنسی نخ دندان نیست. نخ دندان قطعاً برای کسانی که دارای بریس دندان ثابت هستند، مناسب نیست. هر چند که نخ دندان بریچ اند ایمپلنت فلاس، نخ دندان مخصوص ارتو، مسواک اینتراسپیس و مسواک‌های بین دندانی را می‌توان به راحتی برای پاک کردن عمیق‌تر فضاهای اطراف اتصالات ارتودنسی به کار برد.

مسواک‌های بین دندانی - معایب

• این مسواک‌ها نسبت به نخ دندان، هزینه بیشتری دارند بسیاری از افراد برای پاکسازی تمام فضاهای بین دندانی خود به چند اندازه مختلف از این مسواک‌ها احتیاج دارند.
• می‌توانند باعث بریدگی لثه‌ها شوند ساختار دارای سیم مسواک‌های بین دندانی در صورت استفاده شدید و تهاجمی می‌تواند لثه‌ها را بریده یا به آنها صدمه وارد کند.
• تجمع باکتری اگرچه می‌توان این مسواک‌ها را شستشو داده و به مدت یک هفته مجدداً استفاده کرد؛ اما ممکن است باکتری‌ها روی برس جمع شوند و به دلیل استریل نشدن مسواک، دوباره به دهان بازگردند.
• وقت گیر بودن استفاده از مسواک بین دندانی در تمام فضاهای بین دندان.

نخ دندان

نحوه استفاده از نخ دندان

نخ دندان مخصوص tepe یعنی dental tape پهن است و ویژگی اصلی آن هم همین پهن بودنش است و اگر کسی استفاده از نخ دندان برایش سخت یا فواصل بین دندان‌هایش کم است می‌تواند از مینی فلوسر استفاده کند. اما عمل اصلی نخ دندان، کشش محکم اما ملایم آن بین دندان‌ها از بالا به پایین است. سعی کنید هنگام استفاده از نخ دندان، فشار زیادی به کار نبرید و آنرا شدید انجام ندهید. زیرا این امر می‌تواند به دست‌های شما آسیب برساند.

برای دستیابی به بهترین نتیجه، حدود ۴۵ سانتیمتر از نخ دندان را جدا کرده و مقداری از آن را دور یکی از انگشتان هر دو دست خود بچرخانید. نخ دندان را محکم بین دست‌های خود نگه داشته و در حالیکه تنها یک اینچ فاصله از آن بین دست‌های شما آزاد باقی مانده است، از آن استفاده کنید. به نحوی که هیچ گونه فضای جا مانده‌ای باقی نماند.

برای هدایت نخ دندان بین دندان‌های خود از یک حرکت آرام و نوسان مانند استفاده کنید. سعی کنید نخ دندان به لثه‌ها برخورد نکند.

هنگامی که نخ دندان به خط لثه‌ها رسید آن را به شکل C مانند جلوی دندان حلقه کنید و به تدریج آن را به سمت یک طرف دندان بلغزانید و سپس نخ دندان را از لثه فاصله دهید این کار را در طرف دیگر شکاف نیز انجام دهید و سپس نخ را خارج نمایید

هنگام استفاده از نخ دندان، بهتر است همیشه از یک الگوی منظم استفاده کنید. از دندان‌های بالا شروع کنید و نخ دندان را از دندان‌های چپ به راست حرکت دهید. سپس به سمت پایین حرکت کرده و دوباره از چپ به راست حرکت کنید. به این ترتیب احتمال اینکه یک دندان را از قلم بیندازید وجود نخواهد داشت.

همانطور که هنگام اولین استفاده از مسواک‌های بین دندانی، ممکن است حساسیت لثه وجود داشته باشد؛ هنگام استفاده از نخ دندان نیز ممکن است لثه‌ها حساس شده و کمی خونریزی پیدا کنند. اما همه این‌ها در حد متوسط، کاملاً طبیعی است. استفاده از نخ دندان را ادامه دهید. چند روز پس از آن باید لثه‌های شما سالم‌تر شده و خونریزی متوقف شده باشد. اگر پس از چند روز استفاده، همچنان لثه‌های شما به طور منظم خونریزی می‌کنند؛ با تیم دندانپزشکی خود تماس بگیرید. آنها می‌توانند نخ دندان و نحوه زدن آن را به درستی بررسی و کنترل کنند.

مزایای استفاده از نخ دندان 

• نخ دندان ارزان است- حلقه‌های نخ دندان را می‌توان با هزینه بسیار اندکی تهیه کرد.
• نخ دندان در شکاف‌های بسیار کوچک جای می‌گیرد- نخ دندان معمولاً برای فضاهای بین دندانی مناسب است که مسواک بین دندانی نمی‌تواند به راحتی به آن برسد.
• بهداشتی است- دور ریخته شدن نخ پس از استفاده، از بین رفتن کامل باکتری‌ها را تضمین می‌کند.

معایب نخ دندان 

• استفاده از نخ دندان هیچگونه نتایج اثبات شده‌ای ندارد- آسوشیتدپرس شواهد بسیار ضعیفی درباره مفید بودن آن را کشف کرده است
• استفاده از آن دشوار است- وارد کردن نخ دندان بین دندان‌ها و تمیز کردن موثر آنها می‌تواند ناجور و سخت باشد؛ به خصوص برای دندان‌های عقبی و برای کسانی که مهارت چندانی در استفاده از آن ندارند.
• استفاده از آن دردناک است- استفاده از نخ دندان می‌تواند منجر به بریده شدن لثه‌ها شود و استفاده از آن ناخوشایند است.
• وقت گیر بودن- وارد کردن نخ دندان به تمام شکاف‌های بین دندانی، وقت زیادی می‌گیرد.
• برای افرادی که دارای ارتودنسی هستند مناسب نیست- هنگامی که فرد دارای ارتودنسی ثابت است، نمی‌تواند از نخ دندان استفاده کند و استفاده از آن موثر نیست.

خلال دندان 

استفاده از خلال دندان، مستلزم لمس بسیار ظریفی است و فقط باید از آنها برای جدا کردن ذرات غذا از بین دندان‌های خود استفاده کنید. هرگز نباید یک خلال دندان را بین دندان‌های خود فشار دهید. حتی اگر خلال دندان بتواند دانه پاپ کورن گیر کرده بین دندان‌های آسیاب شما را آزاد کند، باز هم برای تمیز کردن دندان‌ها و استفاده در امتداد خط لثه، طراحی نشده است.

در واقع استفاده بیش از حد از خلال دندان می‌تواند منجر به مشکلات قابل‌توجهی شود؛ از جمله آسیب به پاپیلا یا لثه بین دندان‌ها. عادت کردن به استفاده از خلال دندان می‌تواند منجر به بزرگتر شدن فضای بین دو دندان مجاور و ایجاد شکاف‌های زشت سیاه در میان دندان‌ها شود که به نوبه خود منجر به تجمع بیشتر غذا در آن ناحیه می‌شود.

با این حال باز هم نباید استفاده از خلال دندان، جای نخ دندان و مسواک را بگیرد. شما فقط می‌توانید گاهی از نخ دندان برای خارج کردن تکه‌های غذا که بین دندان‌های شما گیر کرده‌اند، استفاده کنید.

استفاده از خلال دندان چوبی برای دندان مناسب نیست، مسواک بین دندانی ایزی پیک tepe جایگزین بسیار مناسبی برای خلال دندان به شمار می رود. ایزی پیک مسواک بین دندانی مناسب تری برای لثه است که جنس آن سیلیکونی است. از مسواک بین دندانی ایزی پیک به عنوان ماساژور لثه استفاه می‌شود و علاوه بر آن دارای شیار و عاج است که بدون اسیب رساندن به لثه پلاک برداری بهتری انجام می‌دهد.