خلاصی از حساسیت دندان به گرما و سرما بعد از درمان های دندانپزشکی
حساسیت دندان در پی حرکت مایعات درون سوراخهای ریزی که در عاج دندان وجود دارد به وجود میآید و باعث التهاب عصب میشود، عاج دندان به لایهای گفته میشود که زیر سطح مینای دندان قرار دارد و حاوی پالپ درونی است. هنگامی که مینای دندان از بین میرود یا لثه به عقب میرود باعث میشود که سطوح سوراخهای ریز عاج ملتهب شوند و هنگام خوردن مواد غذایی یا نوشیدنیهای سرد و داغ، دست زدن به دندان یا قرار گرفتن آنها در معرض هوای سرد دچار درد دندان شوید. این نقاط میتوانند باعث بروز درد شوند و حتی بر عادات غذا خوردن، نوشیدن و حتی تنفس شما تاثیر بگذارند و آنها را تغییر دهند. مثال خوردن یک قاشق بستنی میتواند برای افرادی که دندانهای حساسی دارند به یک تجربه دردناک تبدیل شود. مصرف بیش از حد غذا و مایعات حاوی اسید از قبیل آب پرتقال، میوهها و نوشیدنیهای بدون الکل میتواند شما را در معرض خطر حساسیت دندان قرار دهد. بولیمیا یا پرخوری عصبی و رفلاکس اسید معده میتواند به علت وجود اسید در دهان باعث از بین رفتن مینای دندان و بروز حساسیت شود.
اگر شما نیز از حساسیت دندان رنج میبرید باید بدانید که تنها نیستید اما به خاطر داشته باشید که به غیر از حساسیت دندان عوامل متعددی میتوانند باعث بروز حساسیت دندان شوند. بنابراین اگر شما دچار درد و ناراحتی شدهاید و به ویژه اگر درد دندان شما ناشی از حساسیت تسکین نمییابد بهترین کاری که میتوانید انجام دهید این است که به دندان پزشک مراجعه کنید و تحت درمان قرار بگیرید.
حساسیت دندانی چگونه اتفاق میافتد؟
حساسیت دندان یا حساسیت بیش از حد دندان یکی از مشکلات شایع دندان است که با گذر زمان به علت بروز مشکلاتی از قبیل عقب رفتن لثه و از بین رفتن مینای دندان بدتر میشود. اکثر افرادی که دچار حساسیت دندان میشوند بین سنین ۲۰ تا ۵۰ قرار دارند. حساسیت دندان زمانی به وجود میآید که بخش نرم و داخلی دندان که عاج نام دارد در معرض هوا قرار بگیرد. عاج دندان زیر مینای دندان و لثه قرار دارد. هزاران کانال میکروسکوپی از طریق عاج به سمت قسمت مرکزی دندان میروند. هنگامی که عاج دندان نمایان میشود محرکهای خارجی از قبیل نوشیدنی سرد میتوانند باعث تحریک اعصاب درون دندان و بروز حساسیت شدید و درد تیر کشنده دندان شوند.
حساسیت دندانی به چند صورت نمود مییابد؟
ممکن است شما به دلایل مختلف دچار حساسیت دندان شوید که در بخش زیر به آنها اشاره میکنیم:
درد ارجاعی دندان
منظور از درد ارجاعی، درد یا حساسیت دندانها به غیر از دندانی است که به تازگی پر کردهاید. به احتمال زیاد این درد فقط به دوران پس از پر کردن دندان و پذیرش فیلینگ توسط دندان ارتباط دارد و باید طی مدت چند روز تا چند هفته کاهش یابد.
حساسیت به گرما و سرما
ممکن است فیلینگی که به تازگی روی دندان قرار داده شده است نسبت به هوا یا غذای سرد و گرم حساس باشد. این درد باید فقط چند ثانیه طول میکشد و پس از دفع عامل محرک برطرف گردد. این پدیده طبیعی است و حساسیت دندان باید طی مدت چند روز تا چند هفته از بین برود. اگر پس از رفع عامل سرما یا گرما هنوز دندانهای شما دردناک است ممکن است نشانه آسیب دیدگی عصب باشد و شما باید به دندان پزشک مراجعه کنید.
فشار دادن دندانها روی هم
هنگامیکه دندانهای خود را روی هم قرار میدهید و دچار درد و ناراحتی میشوید به احتمال زیاد این وضعیت به شکستگی فیلینگ یا تداخل فیلینگ با بایت شما ارتباط دارد. معمولاً دندان پزشک با دقت به شکل دهی فیلینگ میپردازد تا به خوبی با بایت شما مطابقت داشته باشد. در برخی موارد باید کمی صبر کنید تا دهان شما به بایت عادت کند. اگر درد تا چند روز ادامه پیدا کرد بهتر است به دندان پزشک مراجعه کنید تا به بررسی آسیب دیدگی آن بپردازد و در صورت نیاز فیلینگ دندان را تراش دهد.
درد تیر کشنده دندان
در برخی موارد که میزان پوسیدگی دندان بسیار شدید است دندان پزشک مجبور است بخش زیادی از پالپ دندان شما را تخلیه کند تا بتواند به ترمیم دندان بپردازد. اگر دندان پزشک مجبور باشد برای رفع پوسیدگی بخش زیادی از دندان را تخلیه کند شما دچار درد تیر کشنده خواهید شد که معمولا به معنای عدم سالم بودن بافت دندان است. گاهی اوقات پوسیدگی عمیق باعث میشود که عصب دندان به تدریج و با گذر زمان از بین برود که در این حالت شما به روت کانال نیاز خواهید داشت.
آلرژی
اگر شما به موادی که برای پر کردن دندان مورد استفاده قرار میگیرد حساسیت دارید، حساسیت یا درد دندان میتواند باعث بروز علائم حاصل از آلرژی شود. دانلود مثال برخی از بیماران به نقره حساسیت دارند و باید برای جلوگیری از بروز این مشکل با دندان پزشک خود در خصوص سایر روشهای موجود برای پر کردن دندان صحبت کنند. این نوع آلرژی بسیار نادر است اما در برخی موارد احتمال بروز آن وجود دارد.
استرس
استرس میتواند باعث آسیب دیدگی دندان شود زیرا در این حالت شما دندانهای خود را روی هم فشار میدهید که این وضعیت میتواند باعث حساسیت دندان شود. فشار دادن دندانها روی هم دندان قروچه نام دارد و معمولاً در هنگام خواب رخ میدهد و به احتمال زیاد شما از بروز این مشکل اطلاع ندارید. فشار دادن دندانها روی هم میتواند باعث بروز مشکلات بسیار زیادی از قبیل آسیب دیدگی دندان، سردرد و اختلالات شنوایی شود.
عفونت سینوس
عفونت سینوس به علت فشار و التهاب ناشی از تورم سینوس میتواند باعث آسیب دیدگی دندانهای شما شود. در صورتی که شما بیشتر از حد معمول دچار سردرد میشوید یا دندان شما خراب میشود باید عفونت سینوس مشکوک شد.
بارداری
بارداری به طور مستقیم باعث بروز حساسیت دندان نمیشود اما تغییرات هورمونی در این دوران میتوانند بر لثه شما تاثیر بگذارند و باعث بروز درد و ناراحتی شوند.
چگونه حساسیت دندان را درمان کنیم؟
اگر شما دچار حساسیت دندان شدهاید بهتر است هر چه زودتر به دندان پزشک مراجعه نمایید. معمولا حساسیت دندان به علت از بین رفتن مینای دندان و نمایان شدن ریشه دندان به وجود میآید. اما در برخی موارد ممکن است درد و ناراحتی دندان به علت بروز عامل دیگری از قبیل پوسیدگی، لب پر شدن یا شکستگی دندان رخ دهد. دندان پزشک میتواند به شناسایی یا رد کردن عللی که میتوانند باعث بروز درد شوند بپردازد. گاهی اوقات درمان حساسیت دندان میتواند به سادگی پر کردن یا تعویض فیلینگ قدیمی باشد. دندان پزشک نحوه صحیح مسواک زدن را به شما یاد میدهد تا به طور بهتر از اندامهای خود مراقبت نمایید. روشهای درمان حساسیت دندان بر اساس شرایط شما تعیین میشوند.
استفاده از خمیر دندان مخصوص دندانهای حساس
خمیر دندانهای مختلف با برندهای متفاوتی در بازار وجود دارد که میتوانند به کاهش حساسیت دندان کمک نمایند و شما باید به صورت منظم از آنها استفاده کنید و پس از چند بار استفاده از میزان حساسیت دندانهای شما میکاهند. دندان پزشک به شما میگوید که قبل از خواب یک لایه نازک از خمیر دندان را به کمک دست یا پنبه روی ریشه دندانهای خود بمالید.
استفاده از ژل حاوی فلوراید
ژل فلوراید روش دیگری است که استفاده از آن میتواند به کاهش حساسیت دندان کمک کند. استفاده از فلوراید میتواند به تقویت مینای دندان و کاهش درد دندان کمک نماید. به خاطر داشته باشید که کمی طول میکشد تا درد حساسیت دندان تسکین یابد. دندان پزشک علاوه بر درمان دندان در مطب از شما میخواهد که در منزل نیز از فلوراید استفاده کنید.
باندینگ دندان
در صورتی که فلوراید نتواند به کاهش حساسیت دندان کمک کند میتوان به کمک رزین باندینگ و پوشاندن عاج نمایان شده به درمان حساسیت دندان پرداخت. معمولاً از رزین باندینگ در اطراف گردن دندان استفاده میشود و یکی از روشهای موثر برای درمان این اختلال محسوب میگردد.
پیوند لثه
اگر عقب رفتن و از بین رفتن لثه باعث نمایان شدن سطح ریشه و بروز درد شده باشد دندان پزشک گرافت لثه را پیشنهاد میکند. گرافت لثه یک روش جراحی نسبتاً ساده است که جراح سطح ریشه نمایان شده دندان را با بافت پیوندی لثه میپوشاند. این کار میتواند از ریشه نمایان شده محافظت کند و باعث کاهش حساسیت شود.
درمان حساسیت دندانی در منزل
در بخش زیر به چند نکته اشاره میکنیم که شما میتوانید برای کاهش حساسیت دندان خود در منزل انجام دهید:
از روغن نارگیل استفاده کنید
روغن کشی دندان با روغن نارگیل میتواند تعداد باکتری استرپتوکوکوس میوتان دهان و حساسیت دندان را کاهش دهد. روغن نارگیل یک ماده آنتی باکتریال طبیعی است که به کاهش پلاک موجود در دندان کمک میکند در حقیقت روغن نارگیل به بهبود سطح سلامت دهان و جلوگیری از اختلالات ای از قبیل درد دندان، تنفس بدبو و بیماری لثه کمک میکند. برای استفاده از روغن نارگیل به صورت زیر عمل کنید:
- یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل خالص را در دهان خود بریزید.
- حدود ۲۰ دقیقه آن را در دهان خود بچرخانید.
- روغن نارگیل را تخلیه کرده و دهان خود را با آب گرم بشویید.
- پس از شست و شوی دهان مانند همیشه دندانهای خود را به آرامی مسواک بزنید.
- این کار را به صورت روزانه و هر روز صبح قبل از خوردن غذا یا مسواک زدن دندانهای خود انجام دهید.
میتوانید برای این کار از روغن کنجد نیز استفاده کنید.
نکته: از بلعیدن یا غرغره کردن با این روغن خودداری کنید زیرا حاوی باکتری خطرناک دهان است.
از آب نمک استفاده کنید
آب نمک میتواند به سرعت به تسکین حساسیت دندان کمک کند. آب نمک باعث متعادل شدن سطح ph دهان میشود و به این ترتیب یک محیط قلیایی را به وجود میآورد که باکتریهای خطرناک در آن محیط دوام نمیآورند. استفاده از آب نمک میتواند به کاهش درد دندان و درمان زخم لثه و عوارض جانبی ناشی از درمان دندان کمک کند. برای این منظور به صورت زیر عمل کنید:
- نصف قاشق غذاخوری نمک را در یک فنجان آب گرم حل کنید.
- دهان خود را با محلول آب نمک بشویید.
- اگر چرخاندن آب نمک در همه نقاط دهان برای شما دشوار است سعی کنید آن را چند دقیقه در دهان خود نگه دارید.
- محلول آب نمک را تخلیه کنید و دهان خود را با آب ساده بشوید.
- این کار را روزی ۲ بار انجام دهید تا بتوانید به نتیجه دلخواه دست یابید.
از میخک و روغن میخک استفاده کنید
امروز در علم دندان پزشکی از میخک به خاطر خاصیت ضد باکتریایی، بیحس کنندگی و ضد التهابی آن که باعث کاهش درد میشود و با عفونت دهان مبارزه میکند به صورت گسترده استفاده میگردد. محققان در سال ۲۰۱۳ در تحقیقی که در این خصوص انجام دادند متوجه شدند که عصاره میخک دارای خواص گندزدایی است بنابراین میتواند به طرز قابل توجهی به کاهش درد دندان و حساسیت دندانی کمک کند. روزی دو بار از یکی از روشهای زیر برای تسکین حساسیت دندان خود استفاده کنید:
- دو عدد میخک را بکوبید و آن را با روغن زیتون ترکیب کنید و آن را به مدت ۳۰ دقیقه به صورت ضماد روی دندان خود قرار دهید.
- یک تکه پنبه را در روغن میخک فرو ببرید و به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه به طور مستقیم روی دندان خود قرار دهید.
- ۵۶ قطره روغن میخک را با نصف لیوان آب ولرم مخلوط کنید و دهان خود را با این محلول بشویید.
از سیر استفاده کنید
سیر میتواند به بهبود حساسیت دندان کمک کند. سیر حاوی مقدار بسیار زیادی آلیسین این است که آن را به یک ماده آنتی باکتریال و یک بیحس کننده قوی تبدیل کرده است. سیر میتواند به کاهش درد حاصل از حساسیت دندان و عفونت و آبسه کمک کند. همچنین میتواند به از بین بردن باکتریهایی که باعث پوسیدگی و عفونت دندان میشوند کمک نماید. بدین منظور به صورت زیر عمل کنید:
- یک حبه سیر له شده را با ۲ تا ۳ قطره آب و کمی نمک مخلوط کنید و به صورت ضماد در بیاورید. مخلوط به دست آمده را به طور مستقیم روی دندان خود قرار دهید و چند دقیقه صبر کنید سپس دهان خود را با آب نمک گرم بشوید و این کار را به مدت چند روز و روزی دو بار تکرار کنید.
یک تکه سیر را به دو نیم برش دهید و به آرامی به مدت ۷ تا ۱۰ دقیقه آن را روی سطح دندان خود بمالید سپس دهان خود را با آب گرم بشویید. روزی ۲ تا ۳ بار این کار را انجام دهید تا درد دندان شما تسکین یابد.
چگونه میتوان از بروز حساسیت دندان جلوگیری کرد؟
شما میتوانید با رعایت چند مورد از حساسیت دندان یا عود مجدد آن جلوگیری کنید. اکثر نکاتی که در بخش زیر به آنها اشاره میکنیم علاوه بر جلوگیری از بروز حساسیت دندان به حفظ سلامت دهان و دندان کمک میکنند.
- روزی دو بار دندانهای خود را با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. این کار میتواند ریسک بروز بیماری لثه و حساسیت دندان را کاهش دهد.
- حداقل هر دو ماه یکبار یا هنگامیکه مسواک شروع به از بین رفتن میکند آن را عوض کنید. استفاده از مسواکی که خراب شده است میتواند باعث از بین رفتن مینای دندان و عقب رفتن لثه شود.
- از یک مسواک مناسب که سر آن نرم است استفاده کنید و با دقت و به آرامی نقاط اطراف خط لثه را مسواک بزنید تا بافت لثه از بین نرود. مسواک زدن دندان با خشونت میتواند باعث از بین رفتن مینای دندان و عقب رفتن لثه شود.
- از خمیر دندان مناسب و حاوی فلوراید استفاده کنید که از مینای دندان و سطح ریشه دندان محافظت میکند.
- مصرف غذاهای نوشیدنیهای که حاوی مقدار بسیار زیادی اسید هستند را کاهش دهید و سعی کنید از آنها به صورت متعادل استفاده کنید زیرا مصرف آنها میتواند باعث از بین رفتن مینای دندان شود.
- پس از خوردن مواد غذایی یا نوشیدنیهای حاوی اسید حداقل یک ساعت صبر کنید دندانهای خود را مسواک بزنید زیرا مصرف این مواد خوراکی میتواند باعث نرم شدن مینای دندان شود و در صورتی که یک ساعت صبر کنید سپس مسواک بزنید فرصت کافی برای ترمیم و ساخت مواد معدنی دندان فراهم میشود و مینای نرم دندان از بین نمیرود.
- اگر شما دندان قروچه میکنید با دندان پزشک خود در خصوص استفاده از محافظ دندانی در ساعات شب صحبت کنید زیرا دندان قروچه میتواند باعث بروز مشکلات بسیار زیادی در دندان شود.
- اگر قصد انجام بلیچینگ دندان خود را دارید باید قبل از شروع درمان با دندان پزشک در خصوص حساسیت دندانی خود صحبت کنید. گاهی اوقات لازم است که شما به مدت دو هفته قبل از شروع درمان و سفید کردن دندانها از خمیر دندان مخصوص دندانهای حساس استفاده کنید.