ژل فلوراید: دهانشویه مناسب برای سلامت دندان کودک و بزرگسال

مشخص شده است که استفاده از فلوراید و آب عمومی حاوی فلوراید در پیشگیری از پوسیدگی دندان هم در بزرگسالان و هم در کودکان مطمئن و مؤثر است. فلوراید یک ماده معدنی است که در همه منابع طبیعی آب وجود داشته و شکل یونی عنصر فلورین است که معمولاً در محیط یافت می‌شود، آبی که سنگ‌ها را شسته و به زیر زمین می‌رود حاوی فلورین می‌شود.

 سلامت دهان و دندان با فلوراید

فلوراید یک عامل مطمئن و مؤثر است که می‌تواند برای جلوگیری و کنترل مشکلات دندانی مورد استفاده قرار گیرد. فلوراید می‌تواند به طور موضعی یا به طور سیستمی به دندان‌ها برسد. فلوراید موضعی، دندان‌های موجود در دهان را تقویت کرده و آنها را در برابر پوسیدگی مقاوم می‌سازد در حالی که فلوراید سیستمی هضم شده و به شکل‌گیری ساختار دندان کمک می‌کند. فلورایدهای سیستمی همچنین به شکل محافظ موضعی عمل می‌کند زیرا فلوراید در بزاق موجود بوده و به طور مستمر دندان‌ها را می‌شورد.فلورایدهای موضعی شامل خمیر دندان‌ها، دهان‌شویه‌ها و ژل‌ها می‌شود. فلوراید موضعی که به طور تخصصی استعمال می‌شود شامل شوینده‌های قوی‌تر، ژل‌ها و فوم‌ها، وارنیش فلوراید و بزاق می‌شود.

مکمل‌های فلوراید می‌تواند برای کودکان 6 تا 16 ساله‌ای که احتمال پوسیدگی دندان‌ها آنها زیاد است و آنهایی که آب آشامیدنی آنها حاوی مقادیر کم فلوراید است به کار برده می‌شود. خطرات احتمالی فلوراید ابتلا به فلوروزیس است که ممکن است به دلیل وارد شدن فلوارید اضافی به بدن در زمان رشد دندان‌ها ایجاد شود. ظاهر فلوروزیس متفاوت بوده و ممکن است از رگه‌های سفید تا حفره‌های لکه‌ای روی مینای دندان باشد.

فلوراید چیست؟ 

فلوراید یک ماده معدنی است که در همه منابع طبیعی آب یافت می‌شود. فلوراید شکل یونی عنصر فلورین است. فلورین معمولاً در محیط یافت می‌شود و زمانی که آب سنگ‌ها را شسته و به زیر زمین می‌رود، حاوی فلوراید می‌شود.

فرایند پوسیدگی دندان چند وجهی است و به مرور زمان می‌تواند یک قسمت از بافت سخت مینای دندان را از بین ببرد. پوسیدگی به دلیل وجود اسید تولید شده توسط تخمیر کربوهیدرات‌های باکتریایی ایجاد می‌شود. فلوراید هیدروکسی اپتایت را در مینای دندان با ایجاد فلوراپتایت کلسیم ریمینراله می‌کند که نسبت به حملات اسیدی مقاوم‌تر است. اثر ریمینرالیزه شدن فلوراید ممکن است هم فرایند پوسیدگی‌های سریع دندانی را بازگرداند و هم سطح دندان‌ها را نسبت به پوسیدگی مقاوم‌تر کند.

 انواع فلوراید

خمیر دندان فلوراید 

خیمردندان­های حاوی فلوراید متداول‌ترین شکل فلوراید قابل استفاده در جهان است. فلوراید موجود در خمیر دندان، پلاک‌ها را به طور مستقیم از روی دندان‌ها برمی‌دارد و مینای دندان را دمینراله کرده و همچنین غلظت فلوراید در بزاق را افزایش می‌دهد. مسواک کردن با خمیردندان حاوی فلوراید باعث می‌شود که غلظت فلوراید در بزاق 100 تا 1000 برابر افزایش می‌یابد. این غلظت پس از 1 تا 2 ساعت به سطح عادی خود بازمی‌گردد. 95 درصد خمیر دندان‌هایی که در سراسر جهان به فروش می‌رسند، خمیردندان‌های حاوی فلوراید هستند. معمولاً غلظت فلوراید در خمیر دندان‌های حاوی فلوراید بدون نیاز به نسخه پزشک 1000 تا 1500 پی پی‌ام است. غلظت فلوراید در خمیر دندان‌های تجویزی حاوی فلوراید که قوی‌تر هستند که به شکل فلوراید سدیم است حدود 5000 پی پی‌ام است. محتویات فعال در خمیر دندان‌های حاوی فلوراید به شکل فلوراید سدیم، مونوفلوروفسفات یا فلوراید همراه با قلع است.

برای بیشتر افراد (کودکان، نوجوانان و بزرگسالان) دو مرتبه مسواک زدن در روز با خمیر دندان‌های حاوی فلوراید ضروری است؛ زمانی که از خواب بیدار می‌شوید و زمانی که می‌خواهید به رختخواب بروید. مسواک زدن کودکان باید تحت نظارت انجام شود تا به اندازه کافی و صحیح از خمیر دندان استفاده کنند. برای کودکانی که کمتر از 3 سال دارند، والدین و پرستاران باید مسواک زدن دندان‌های کودک را به وسیله خمیر دندان‌های حاوی فلوراید شروع کنند و از مقادیری که بیشتر از یک دانه برنج نباشد استفاده کنند. برای کودکان بین 3 تا 6 سال، والدین و پرستاران نباید از خمیر دندان حاوی فلوراید بیش از اندازه یک نخود برای این کودکان استفاده کنند.

دهان‌شویه‌ها یا ژل‌های حاوی فلوراید 

دهان شویه حاوی فلوراید یک محلول غلیظ است که برای شستشوی روزانه یا هفتگی دهان به کار برده می‌شود. متداول‌ترین شکل فلوراید که در دهان‌شویه‌ها استفاده می‌شوند، فلوراید سدیم است. فلوراید دهان شویه در پلاک دندانی و بزاق باقی مانده و به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می‌کند. محلول‌های بدون نیاز به نسخه پزشک که 0.05% فلوراید سدیم دارند (230 پی پی‌ام فلوارید) را می‌توان برای شستن روزانه دهان افرادی که بیش از 6 سال دارند استفاده کرد. افرادی که بیش از 6 سال دارند نباید از این خمیر دندان‌ها استفاده کنند زیرا در صورتی که به طور مکرر این خمیر دندان‌ها خورده شوند باعث ابتلا به فلوروزیس می‌شوند. دهان‌شویه‌های قوی‌تر (به عنوان مثال فلوارید سدیم 0.2% که به صورت هفتگی استفاده می‌شود) برای افرادی که احتمال پوسیدگی دندان در آنها بالا است باید توسط دندانپزشک یا پزشک تجویز شود. محلول 0.2% فلوراید سدیم (900 پی پی‌ام فلوراید) نیز تحت نظارت، در برنامه‌های هفتگی در مدارس استفاده می‌شود.

همچنین برخی از انواع ژل‌های فلوراید سدیم (1.1% [5000 پی پی‌ام] فلوراید سدیم) یا فلوراید حاوی با قلع (0.15% [1000 پی پی‌ام] فلوراید) برای مصرف در منزل قابل استفاده است.

دهان‌شویه‌ها، ژل‌ها و فوم‌های حاوی فلوراید 

فلوراید به طور تخصصی به شکل ژل، فوم یا دهان شویه توسط متخصص دهان و دندان استعمال می‌شود. این فلورایدها غلیظ‌تر از فلورایدهایی هستند که توسط خود فرد استفاده می‌شوند (به عنوان مثال یون فلوراید 1.23% [12300 پی پی‌ام]) و بنابراین نباید به طور مکرر استفاده شوند.

از آنجا که گزارش شده، جذب فلوراید توسط مینای دندان دز محیط‌های اسیدی افزایش می‌یابد، ژل فلوراید غالباً اسیدی است (با PH ی در حدود 3). محصولات موجود در بازار عبارتند از ژل فسفات فلوراید اسیدی (1.23% [12300 پی پی‌ام])، محصولات حاوی فلوراید سدیم 2% (حاوی 9000 پی پی‌ام فلوراید) و ژل‌ها یا فوم‌های فلوراید سدیم (0.9% [9040 پی پی‌ام] فلوراید).

در مطب دندانپزشکی، ژل فلوراید معمولاً به مدت 1 تا 4 دقیقه استعمال می‌شوند. این ژل‌ها باید در منزل مطابق دستورالعملی که در جعبه آنها است یا مطابق با دستور پزشک یا دندانپزشک استفاده شوند. این محصولات قوی باید با تجویز و دستور پزشک یا دندانپزشک در منزل استفاده شوند.

از آنجا که از این محصولات در فواصل زمانی 3 تا 12 ماهه استفاده می‌شوند، احتمال ابتلا به فلوروزیس به دلیل استفاده از این ژل‌ها بسیار کم است؛ حتی در میان بیمارانی که کمتر از 6 سال دارند. استفاده مرتب از ژل یا فوم‌های تخصصی حاوی فلوراید فقط برای افرادی که احتمال پوسیدگی دندان‌های آنها زیاد است مؤثر است به خصوص افرادی که از آب حاوی فلوراید استفاده نمی‌کنند و دندان‌های خود را هر روز با خمیر دندان‌های حاوی فلوراید مسواک نمی‌کنند توصیه می‌شود.

•  خمیر دندان‌های پیشگیری حاوی فلوراید. خمیر دندان‌های حاوی فلوراید برای پیشگیری استفاده می‌شوند. خمیر دندان‌های سایشی که حاوی 4000 تا 20000 پی پی‌ام فلوارید هستند ممکن است غلظت فلوراید در لایه سطحی مینای دندان که در هنگام جرمگیری برداشته شده‌اند را بازگرداند اما این جانشینی کافی برای ژل یا وارنیش فلوراید در درمان افرادی که احتمال ایجاد حفره‌های دندانی در آنها زیاد است محسوب نمی‌شود. خمیر دندان‌های محافظتی به تنهایی یک روش مؤثر برای جلوگیری از ایجاد حفره‌های دهانی نیستند.
• وارنیش فلوراید. وارنیش ها به شکل فلوراید سدیم (2.26% [22600 پی پی‌ام] فلوراید) یا دی فلورزیلان (0.1% [1000 پی پی‌ام] فلوراید) موجود هستند. مقدار مصرف معمول آنها در حدود 0.2 تا 0.5 میلی‌لیتر است که نتیجه آن می‌شود استفاده 5 ا 11 میلی‌گرم یون فلوراید. وارنیش‌های غلیظ فلوراید توسط دندانپزشک به طور مستقیم روی دندان‌ها استفاده می‌شوند و زمانی که با بزاق تماس پیدا کنند تنظیم می‌شوند. وارنیش فلوراید به طور دائمی نمی‌چسبد؛ این روش مقدار زیادی فلوراید را در ماده‌ای با حجم کم در تماس نزدیک با دندان‌ها به مدت چند ساعت تأمین می‌کند. وارنیش ها باید با فواصل زمانی برابر حداقل دو مرتبه در سال استفاده شوند تا نتایج حاصل از استفاده از آنها پایدار بماند. با این که هنوز این مواد به عنوان عوامل ضد ایجاد حفره در بازار شناخته نمی‌شوند، وارنیش فلوراید به طور گسترده‌ای در برخی از قسمت‌های دندان که دچار پوسیدگی شده‌اند به کار برده می‌شوند. مطالعات نشان می‌دهد که وارنیش فلوراید نیز مانند استفاده از ژل‌های حاوی فلوراید یک روش مؤثر در جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها است.هنوز گزارشی مبنی بر این که استفاده از وارنیش‌های فلوارید احتمال ابتلا به فلوروزیس را افزایش می‌دهند انتشار نیافته است؛ حتی در میان کودکانی که کمتر از 6 سال دارند. استفاده درست و صحیح از این وارنیش ها احتمال بلعیده شدن آنها در هنگام استفاده را کاهش داده و حجم فلوراید خورده شده را محدود می‌کند زیرا این وارنیش ها پس از چند ساعت از روی دندان پاک می‌شوند.
• دی امین فلوراید بزاق. دی آمین فلوراید بزاق یک مایع بدون رنگ است که PH برابر با 10 داشته و 24.4 درصد تا 28.8 درصد از بزاق را تشکیل داده و 5 تا 5.9 درصد فلوراید دارد. این ماده شفاف برای درمان حساسیت دندانی به کار برده می‌شود و باید به طور تخصصی استعمال شود. با این حال در برخی کشورها ممکن است محصولات اقتصادی‌تری نیز وجود داشته باشند. گزارش شده است که استفاده از دی آمین فلوراید در کنترل و مدیریت حفره‌های دندانی مؤثر است با این که روی برچسب آن این نوع استفاده قید نشده است (به عنوان مثال "استفاده خارج از برچسب"). ممکن است نتیجه استفاده از محتویات فلوراید زمانی که برای ضایعات پوسیدگی به کار برده می‌شود، احتمال ایجاد حفره در سطح دندان‌های مجاور را کاهش می‌دهد. استفاده از دی آمین فلوراید همچنین در مدیریت پوسیدگی‌های ریشه در مراحل اولیه مؤثر است. این احتمالاً کاربردی دیگر به عنوان یک روش موقت برای مدیریت حفره‌های مشکل‌زا در افرادی دارد که در حال حاضر قادر به تحمل درمان‌های دندانپزشکی نیستند.استفاده تنها از دی آمین فلوراید برای دست‌یابی به نتایج پایدار کافی نیست. معایب بالقوه آن عبارتند از مزه ناخوشایند، تحریک لثه و سطوح مخاطی و ایجاد لکه‌های سیاه در سطح دندان

 فلوراید سیستمی

فلوراید سیستمی مانند فلوراید دار کردن آب عمومی و مصرف مکمل‌های رژیمی فلوراید در کاهش پوسیدگی دندان‌ها مؤثر هستند. این فلورایدها اثر حفاظتی موضعی و سیستمی دارند زیرا فلوراید در بزاق وجود دارد.

 فلوراید دار کردن آب

فلوراید در منابع طبیعی آب وجود دارد. فلوراید دار کردن آب عمومی یک فرایند تنظیم مقدار فلوراید منابع آبی است که کمبود فلوراید دارند تا سطح فلوراید آنها به حد بهینه و مناسب برای سلامت دندان‌ها برسد. حد بهینه فلوراید در آب، 0.7 ذرات فلوراید در یک میلیون ذره آب است. فلوراید دار کردن آب یک روش مؤثر و ارزان رساندن فلوراید به بدن برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها است. مطالعات نشان می‌دهد که فلوراید دار کردن آب، 20 تا 40 درصد از پوسیدگی دندان‌ها در کودکان و بزرگسالان جلوگیری می‌کند؛ حتی در مناطقی که امکان دریافت فلوراید از منابع دیگر مانند خمیر دندان‌های حاوی فلوراید وجود دارد. با این که فلوراید دار کردن آب یک روش بسیار مؤثر و ارزان در رساندن فلوراید به بدن و جلوگیری از پوسیدگی دندان است اما همه افراد جامعه به منابع آب متمرکز خصوصی یا عمومی دسترسی ندارند که بتوان آن را فلوراید دار کرد. برای این افراد، فلوراید باید به شکل‌های دیگر مورد استفاده قرار گیرد.

مکمل‌های رژیمی فلوراید

مکمل‌های فلوراید برای کودکان 6 ماهه تا 16 ساله که احتمال پوسیدگی دندان در آنها زیاد است و افرادی که آب بدون فلوراید مصرف می‌کنند تجویز می‌شود. قرص‌ها و قرص‌های لوزی شکل حاوی 1.0، 0.5 یا.25 میلی‌گرم فلوراید تولید می‌شوند. بیشتر مکمل‌ها حاوی فلوراید سدیم به عنوان یک ماده فعال هستند. برای به حداکثر رساندن اثر موضعی فلوراید، قرص‌ها باید جویده شده یا به مدت 1 تا 2 دقیقه قبل از بلع مکیده شوند. برای نوزادان، مکمل‌های مایع وجود دارند که با قطره چکان استفاده می‌شوند. مقدار مصرف به غلظت فلوراید در آب آشامیدنی مصرفی کودک و سن او بستگی دارد.

همه مکمل‌های رژیمی فلوراید باید توسط پزشک یا دندانپزشک تجویز شوند. پزشک باید احتمال پوسیدگی دندان بدون استفاده از مکمل‌های فلوراید، میزان پیشگیری از پوسیدگی دندان با استفاده از مکمل‌ها و احتمال ابتلا به فلوروزیس را برای کودکانی که سن آنها کمتر از 6 سال است بسنجد. منابع دیگر فلوراید به خصوص در آب آشامیدنی باید مورد ملاحظه قرار گرفته و تعادل در این زمینه باید حفظ شود. والدین و پزشکان باید در مورد مزایا پیشگیری از پوسیدگی دندان و احتمال ابتلا به فلوروزیس اطلاع داشته باشند.

 ملاحظات مهم در مورد مقدار مصرف

• اگر میزان فلوراید مشخص نیست، آب آشامیدنی باید قبل از تجویز مکمل مورد آزمایش قرار گیرد.
• همه منابع فلوراید باید مورد ارزیابی قرار گیرند.
• تجویز فلوراید برای بیمارانی که از چندین منبع آب استفاده می‌کنند ممکن است پیچیده‌تر باشد.
• هضم مقادیر بیش از حد توصیه شده از فلوراید توسط کودکان ممکن است احتمال ابتلا به فلوروزیس خفیف را در هنگام رشد دندان‌ها افزایش دهد.
• برای استفاده از مزایای مکمل‌های فلوراید، این مکمل‌ها باید به صورت روزانه و به مدت طولانی استفاده شوند.

توجه به این نکته مهم است که آب حاوی فلوراید ممکن است از منابعی غیر از منابع خانگی آب مانند محل کار، مدرسه یا مراقبت‌های روزانه، آب معدنی، آب تصفیه شده و از نوشیدنی‌های فراوری‌شده و غذاهای آماده شده با آب حاوی فلوراید تأمین شود. به همین دلیل، مکمل‌های رژیمی فلوراید باید به دقت تجویز شده و مطابق با میزان تجویز شده مصرف شوند. کودکانی که در مناطقی زندگی می‌کنند که سطح فلوراید در آب عمومی آنها کافی است نیازی به مصرف این مکمل‌ها ندارند.

با توجه به دستورالعملی‌های جدید در مورد فلوراید دار کردن آب عمومی، توصیه‌های قبلی تغییری نیافته است. سطح مطلوب فلوراید در آب آشامیدنی، 0.7 میلی‌گرم فلوراید در یک لیتر آب (0.7 پی پی‌ام) است.

 توصیه‌های بالینی برای فلوراید موضعی 

برخی توصیه‌های بالینی برای استفاده و استعمال تخصصی فلوراید قوی و استفاده موضعی در منزل به منظور پیشگیری از ایجاد حفره در بیمارانی که احتمال پوسیدگی دندان‌های آنها زیاد است وجود دارد. پنل سدیم ارزیابی شده، فسفات فلوراید اسیدی و حاوی قلع برای تجویز قوی تخصصی یا استفاده دز منزل شامل وارنیش ها، ژل‌ها، فوم‌ها، دهان‌شویه‌ها و خمیردندان‌های پیشگیرانه می‌شود. موارد زیر برای تجویز یا استعمال قوی، استفاده خانگی از فلورایدهای موضعی به کار برده می‌شوند:

• وارنیش فلوراید 2.26% یا ژل فلوراید 1.23 (فسفات فلوراید اسیدی) یا یک تجویز قوی، استفاده خانگی ژل یا خمیر دندان فلوراید 0.5% یا دهان شویه حاوی فلوراید 0.09% برای بیماران 6 سال به بالا
• فقط وارنیش 2.26% برای کوکان زیر 6 سال توصیه می‌شود.

نقاط قوت این توصیه‌ها برای محصولات پیشنهادی از "در طعم" تا " نظریه کارشناسی برای این توصیه‌های بالینی" باید با نظر تخصصی پزشک، نیازها و اولویت‌های بیمار یکپارچه شود. همچنین افرادی که احتمال پوسیدگی دندانی در آنها کمتر است ممکن است از منافع استفاده از فلوراید موضعی بهره بیشتری نسبت به استفاده روزانه از خمیردندان‌های حاوی فلوراید بدون نیاز به نسخه پزشک و مصرف آب حاوی فلوراید ببرند.

 فلوروزیس 

خطرات احتمالی استفاده فلوراید ابتلا به فلوروزیس است که ممکن است به دلیل هضم شدن فلوراید در دوران رشد دندان ایجاد شود. فلوروزیس دندان‌های دائمی زمانی اتفاق می‌افتد که در زمان مینرالیزه شدن مینای دندان‌ها، مقادیر اضافی فلوراید وارد بدن شود. به نظر می‌رسد که سطح فلوراید ورودی به بدن در سن بین 15 تا 30 ماهگی در احتمال ابتلا به فلوروزیس دندان‌های نیش مرکزی ماگزیلاری تأثیر زیادی دارد. مکانیزم های تأثیر فلوراید بر رشد دندان‌ها هنوز به طور کامل مشخص نشده است اما ممکن است تغییر در متابولیزم پروتئین باعث اختلال در ساختار بلوری دندان‌های در حال رشد شود.

ظاهر فلوروزیس متفاوت بوده و ممکن است به شکل رگه‌های سفید تا لکه‌های روی مینای دندان دیده شود. فلوروزیس مینای دندان فقط زمانی اتفاق می‌افتد که دندان‌های دائمی یا دندان‌های شیری در حال رشد هستند. زمانی که دندان‌ها درآمدند، فلوروزیس مینای دندان اتفاق نخواهد افتاد. برای جلوگیری از دریافت فلوراید اضافی باید از مقادیر توصیه شده خمیردندان استفاده شده و خمیر دندان دور از دسترس کودکان قرار گیرد به طوری که بدون نظارت والدین امکان استفاده آنها توسط کودکان وجود نداشته باشد. به والدین قویاً توصیه می‌شود که بر میزان مصرف خمیردندان توسط کودکان نظارت داشته باشند تا این خمیر دندان‌ها بیش از حد مورد استفاده قرار نگرفته و وارد بدن نشود.

 چگونه باید از ژل فلوراید استفاده کرد؟

یک مرتبه از ژل موضعی در روز برای جلوگیری از پوسیدگی‌های دندانی استفاده می‌شود. به خوبی ثابت شده است که فلوراید سدیم 1.1 درصد برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها زمانی که به طور مرتب با دهان‌شویه‌ها استفاده می‌شود مطمئن و فوق‌العاده مؤثر است. بسته به نوع محصول می‌توان آنها را روی دندان‌ها مالید یا با استفاده از تری دندان و یا با یک مسواک یا گوش پاک‌کن کوچک این ژل را روی دندان‌ها قرار داد. این ژل‌های تجویزی باید یک مرتبه در روز همراه با خمیردندان‌های معمولی استفاده شوند مکر این که دندانپزشک دستور دیگری داده باشد. همراه با استفاده از این محصولات چه آب حاوی فلوراید بنوشید یا از این آب‌ها مصرف نکنید، ژل‌های موضعی باعث ابتلا به فلوروزیس نمی‌شوند.

ژل باید به مدت توصیه شده روی دندان باقی بماند (معمولاً 1 تا 4 دقیقه بسته به نوع محصول). پس از استفاده باید آن را از دهان خود بیرون بریزید و نباید دارو را ببلعید. کودکان باید بلافاصله دهان خود را به طور کامل بشورند. کودکان را در حین انجام این کار تحت نظر داشته باشید تا مطمئن شوید که ژل را نخورند. بزرگسالان برای دست‌یابی به بهترین نتایج نباید تا 30 دقیقه پس از استفاده، دهان خود را بشورند، غذا بخورند یا چیزی بنوشند. مقدار مصرف و تناوب استفاده باید بر اساس شرایط بیمار و واکنش نسبت به درمان تنظیم شود. از این دارو به طور منظم استفاده کنید تا حداکثر بهره را از آن ببرید. برای کمک به یادآوری، روزهایی که باید از این دارو استفاده کنید را در تقویم علامت‌گذاری کنید.

عوارض جانبی

بسیاری از افراد که از این دارو استفاده می‌کنند، عوارض جانبی خطرناک و جدی را تجربه نمی‌کنند. اگر دندان‌های شما لکه‌دار شد باید بلافاصله به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید. این عارضه معمولاً به دلیل استفاده زیاد از فلوراید ایجاد می‌شود. به ندرت ممکن است واکنش‌های آلرژیک خطرناک پس از استفاده از این داروها ایجاد شود اما در صورت بروز نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری دارد. علائم واکنش‌های آلرژیک خطرناک عبارتند از راش، خارش، تورم (به خصوص در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، اختلالات تنفسی. البته این‌ها تمام عوارض جانبی احتمالی نیستند. اگر شما به عوارض جانبی دیگر که در لیست فوق ذکر نشده است مبتلا شدید باید با پزشک، دندانپزشک یا پزشک داروساز تماس بگیرید.

هشدارها 

اگر نسبت به فلوراید سدیم حساسیت دارید یا هر گونه آلرژی دیگری دارید باید قبل از استفاده به پزشک اطلاع دهید. قبل از استفاده از این دارو، در مورد سوابق پزشکی، به خصوص مشکلات دهانی (مانند زخم‌ها، موکوزیت) به پزشک خود اطلاع دهید. کودکان ممکن است نسبت به عوارض جانبی ناشی از استفاده از این داروها حساس‌تر باشند به خصوص اگر خورده شوند. اگر باردار هستید قبل از استفاده از این داروها به پزشک اطلاع دهید. این دارو وارد شیر مادر می‌شود. در صورتی که به نوزاد شیر می‌دهید با پزشک مشورت کنید. این دارو نباید در کودکان زیر 6 سال استفاده شود مگر این که پزشک یا دندانپزشک توصیه کرده باشد. خوردن روزانه این دارو به مدت طولانی ممکن است باعث ابتلا به فلوروزیس در کودکان زیر 6 سال شود به خصوص اگر دانه‌های فلوراید بیش از 0.6 پی پی‌ام باشد زیرا این نوزادان نمی‌توانند بدون خوردن مقادیر زیادی از این دارو از آن استفاده کنند. والدین باید در هنگام استفاده این دارو برای کودکان زیر 6 سال، نظارت کامل داشته باشند تا مطمئن شوند که ژل توسط کودکان بلعیده نشده و باعث ابتلا به فلوروزیس نشود. قبل از استفاده به دقت دستورالعمل استفاده را مطالعه کنید. استفاده طولانی مدت از ابزارهای دهانی باعث تحریک و سوزش دهان می‌شود. این داروها باید دور از دسترس کودکان قرار گیرند.

 تداخل دارویی ژل فلوراید

پزشک ممکن است به شما در مورد تداخل دارویی هشدارهای لازم را بدهد و بر آن نظارت داشته باشد. مصرف هیچ دارویی را شروع یا قطع نکنید و میزان مصرف داروهای خود را بدون نظر پزشک، دندانپزشک یا متخصص داروساز تغییر ندهید. قبل از استفاده از این داروها، در مورد استفاده از هر گونه داروی تجویزی یا داروی بدون نیاز به نسخه پزشک یا داروهای گیاهی به دندانپزشک خود اطلاع دهید به خصوص در مورد محصولات دیگر حاوی فلوراید (مانند قرص‌ها و کرم‌ها) یا محصولات دیگر مراقبت از دهان و دندان. در اینجا همه تداخل‌های دارویی ذکر نشده است بنابراین قبل از استفاده از این محصولات حتماً باید به پزشک یا متخصص داروساز مشورت کنید. لیست تمامی داروهایی که مصرف می‌کنید را همراه خود داشته باشید تا بتوانید آنها را به پزشک یا متخصص داروساز ارائه دهید.

بارداری

مطالعات نشان می‌دهد که فلوراید از جفت موش عبور می‌کند اما فقط 0.01 درصد از مقدار استفاده شده در بافت جنین ترکیب می‌شود. مطالعات بر روی حیوانات (موش‌ها) نشان می‌دهد که فلوراید تراتژن نیست. استفاده 12.2 میلی‌گرم فلوراید به ازای هر کیلوگرم وزن بدن مادر (موش) یا 13.1 به ازای وزن بدن مادر (در خرگوش) بر اندازه یا وزن جنین تأثیری نداشته و احتمال ابتلا به ناهنجاری‌های اسکلتی یا احشایی را افزایش نداده است. مطالعات اپیدمیولوژیکی در نواحی که منابع آب حاوی فلوراید هستند نشان می‌دهد که نقص‌های مادرزادی افزایش نمی‌یابند. قرار گرفتن در معرض مقادیر زیاد فلوراید در رحم ممکن است باعث فلوروزیس اسکلتی شود که در دوران کودکی آشکار می‌شود.

مادر شیرده

هنوز مشخص نیست که فلوراید در شیر انسان وارد می‌شود یا نه. به هر حال، بسیاری از داروها وارد شیر می‌شوند و باید در مورد مصرف محصولات حاوی فلوراید توسط مادرانی که به فرزند خود شیر می‌دهند احتیاط شود. گزارش شده است که میزان شیر تولیدی در روباه مزرعه هنگامی که غلطت فلوراید در شیر او افزایش می‌یابد (98 تا 137 میلی‌گرم به ازای هر کیلو وزن بدن) کاهش می‌یابد. تأثیر جانبی بر زایمان، تولید شیر یا فرزند در موش‌های صحرایی که تا 5 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن مادر فلوراید مصرف می‌کنند دیده نشده است.

 اثرات جانبی

بروز واکنش‌های آلرژیک و سایر اثرات ویژه و خاص به ندرت گزارش شده است.

 استفاده بیش از حد

مصرف تصادفی مقادیر زیاد فلوراید ممکن است باعث سوزش شدید دهان و زخم شدن زبان شود. حالت تهوع، استفراغ و اسهال ممکن است بلافاصله پس از مصرف (ظرف مدت 30 دقیقه) اتفاق بیفتد و با افزایش بزاق، استفراغ خونی و کرامپ بالای معده و درد شکم همراه باشد. این علائم ممکن است تا 24 ساعت ادامه یابند. اگر کمتر از 5 میلی‌گرم فلوراید به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (مثلاً کمتر از 2.3 میلی‌گرم فلوراید به ازای هر پوند وزن بدن) خورده شود، کلسیم (مانند شیر) بخورید تا علائم گوارشی تسکین یافته و چند ساعت صبر کنید. اگر مقدار بیش از 5 میلی‌گرم فلوراید به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (مثلاً بیش از 23 میلی‌گرم فلوراید به ازای هر پوند وزن بدن) استفاده شود باعث استفراغ می‌گردد که باید کلسیم محلول (مثلاً شیر، لوکونات کلسیم 5 درصد یا محلول لاکتات کلسیم) مصرف کنید و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. زمانی که مصرف تصادفی فلوراید بیش از 15 میلی‌گرم فلوراید به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (یعنی بیش از 6.9 میلی‌گرم فلوراید به ازای هر پوند وزن بدن) باشد باعث استفراغ شده و باید فرد را بلافاصله به بیمارستان رساند.

مقدار مصرف

•  پس از مسواک کردن با خمیر دندان، دهان خود را مطابق معمول بشورید. بزرگسالان و اطفال بالای 6 سال باید یک روبان نازک ژل با مسواک یا تری دهان یک مرتبه در روز به مدت حداقل یک دقیقه روی دندان‌ها بمالید. بهتر است این کار را در قبل از خوابیدن انجام دهید.
• پس از استفاده، بزرگسالان باید ژل را از دهان خود بیرون بریزند. برای دست‌یابی به نتایج مطلوب تا 30 دقیقه چیزی نخورید و نیاشامید و دهان خود را نیز نشورید. کودکانی که سن آنها بین 6 تا 16 سال است باید ژل را پس از استفاده از دهان خود بیرون ریخته و دهان خود را به طور کامل بشورند.