مراقبت بعد از جراحی لثه: رعایت بهداشت دهان و دندان برای رفع عوارض

در صورتی که به بیماری لثه، مبتلا شده‌اید، چندین روش درمانی برای جراحی لثه وجود دارد که شاید دندان‌پزشک به شما پیشنهاد دهد. شایع‌ترین دلیل بیماری لثه، افزایش بیش از حد باکتری در دهان و تشکیل پلاک دندانی بیش از حدی است که بدن بتواند با عفونت مبارزه کند. هرچند عوامل خاصی از جمله دارو و بیماری‌های مزمن می‌تواند شخص را بیش از پیش مستعد بیماری لثه نماید، حتی اگر بیمار کاملاً از دستورالعمل‌های مراقبت از دهان و دندان نیز پیروی کرده باشد. .لازم است بدانید بعد از انجام جراحی لثه نیز لازم است مراقبت هایی را انجام دهید تا حداکثر نتیجه را از درمان دریافت کرده و عوارض حاصل از جراحی را هر چه زودتر رفع نمایید.

 مزایای فراوان لثه‌های سالم تنها محدود به دهان نمی‌شود. بیماری لثه شایع‌ترین علت باکتری و ضایعات التهابی است که وارد جریان خون بیمار می‌شوند. رابطه میان التهاب و سایر بیماری‌ها، یکی از زمینه‌های جنجال برانگیز در پزشکی مدرن است. یکی از مهمترین روش های جلوگیری از این بیماری و درمان به موقع و زودهنگام آن رعایت بهداشت دهان و دندان و استفاده مداوم و صحیح از نخ دندان و مسواک است. به این ترتیب می توان بیماری را حتی قبل از پیشروی و نیاز به جراحی متوقف کرد.

 گروه دانیال روژ، ارائه دهنده انواع محصولات بهداشتی دهان و دندان آماده است تا باکیفیت ترین محصولات خود را برای مراقبت از دهان و دندان ها به شما معرفی و عرضه نماید. برای دریافت اطلاعات بیشتر می توانید با شماره تلفن

02188871281

تماس حاصل فرمایید.

شخص چطور به بیماری لثه مبتلا می‌شود؟

طریقه مبتلا شدن به بیماری لثه

بیماری لثه، در وهله اول با ورود باکتری به دهان و وصل شدن به دندان آغاز می‌گردد. باکتری‌ها جمع شده و تولید مثل می‌کنند، که باعث به وجود آمدن پلاک دندانی می‌شود. اگر این پلاک روی دندان‌ها باقی بماند، ممکن است بافت لثه های مجاور دچار التهاب شود، و در نتیجه ژنژیویت، شکل اولیه بیماری لثه ایجاد می شود.  استفاده روزانه از نخ دندان، و دوبار استفاده از مسواک در هر روز با خمیردندان ضدباکتری، به پیشگیری از بیماری ژنژیویت کمک می‌کند. پلاک و باقیمانده‌های غذا با انجام اقدامات بهداشتی دهان برطرف شده و در نتیجه سطح دندان‌ها تمیز می‌شوند و هر گونه پلاک باکتریال روی خط لثه از بین می‌رود. [از این بخش می‌توان متوجه شد که ژنژیویت، نوع ابتدایی بیماری لثه است که اگر درمان نشود می‌تواند منجر به پریودنتیت، یکی از بیماری‌های جدی لثه شود]. هرچند اگر پلاک و باقیمانده‌های غذا برطرف نشوند و اقدامات بهداشتی دهان و دندان صورت نگیرد، در آن صورت ژنژیویت رو به وخامت گذاشته و می‌تواند بافت لثه را ملتهب‌تر کند، خونریزی لثه اتفاق بیافتد، ناحیه بین دهان و بافت لثه عمیق‌تر شده و یک پاکت برای عفونت لثه ایجاد می‌شود و نهایتاً التهاب لثه شکل می‌گیرد.

انواع جراحی لثه

انواع جراحی لثه

هنگامی که بیماری لثه درمان نشده باقی بماند در نهایت ممکن است یکی از انواع مختلف جراحی لثه برای معالجه آن مورد نیاز باشد:

جراحی فلپ لثه

اگر عمق این پاکت‌ها بیش از 5 میلیمتر شود، جراح لثه، عملی را برای کاهش پاکت‌های لثه‌ای انجام خواهد داد که در نمودار بیماران ذکر شده است. برای اکثر بیماران مبتلا به التهاب لثه متوسط تا شدید، این عمل انجام می‌شود. جراح، لثه را برش می‌زند تا بافت لثه از دندان‌ها جدا شودف سپس با استفاده از دستگاه پیمایش ماوراءصوت و همچنین ابزارهای‌ دستی یک لایه برداری عمقی انجام می‌دهد تا رسوبات دندان و بیوفیلم زیر این پاکت‌ها از بین برود.

لثه برداری

این عمل برای برداشتن بافت اضافی لثه که بیش از حد روی دندان رشد کرده است، انجام می‌گیرد تا ناحیه‌ای وسیع‌تر برای نظافت بهتر دندان ایجاد شود. جراح لثه بیمار را بی‌حس کرده و سپس لثه اضافی دهان را برمی‌دارد.

ترمیم پلاستیک لثه

این نوع از جراحی لثه برای شکل‌دهی مجدد به بافت لثه اطراف دندان‌ها استفاده می‌شود تا ظاهر آنها را بهتر کند. اگر شخص دچار پسرفت دندان شده، یعنی لثه از روی دندان کنار رفته باشد، می‌توان از ترمیم پلاستیک لثه کمک گرفت. پیوند لثه را می‌توان هنگامی انجام داد که بافت لثه را از سقف دهان برداشته (که به آن گرفت می‌گویند) و سپس در ناحیه‌ای که لثه پسرفت کرده است بخیه شود. بعد از جراحی لثه، باید جراح یا دندانپزشک در مورد نحوه نظافت دندان‌ها و بافت لثه با استفاده از مسواک، خمیردندان ضدباکتری حاوی فلوراید، نخ دندان و یک دهانشویه آنتی باکتریال به شما توضیحاتی ارائه دهند. لطفاً با متخصص جراح لثه یا دندان‌پزشک خود در مورد اطلاعات تکمیلی نحوه مراقبت پس از جراحی از دندان‌ها و بافت لثه سوال کنید.

مراقبت پس از جراحی

هرگونه جراحی که در دهان صورت گیرد، بسیار جدی است. به همین خاطر، مراقبت‌های  پس از جراحی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در صورت پیروی از توصیه‌های زیر، می‌توان از درد غیرضروری و عوارض عفونت و تورم پس از جراحی پیشگیری کرد. موارد زیر خلاصه ای از مراقبت های بعد از جراحی لثه هستند اما اکیداً توصیه می شود قبل از هر چیز از دندانپزشک خود بخواهید اطلاعات لازم را در این خصوص به شما بدهد.

بلافاصله پس از جراحی باید موارد زیر را در نظر داشت باشید:

  • باید تا یک ساعت پس از جراحی، گاز پانسمان را در دهان نگاه داشت. پس از گذشت یک ساعت، باید گاز پانسمان را درآورده و دور انداخت. در صورت لزوم، می‌توان بصورت ساعتی از گاز پانسمان استفاده نمود.
  • پس از جراح باید از آبکشی شدید یا لمس محل جراحی پرهیز نمود. این کار باعث جدا شدن لخته خون روی زخم شده و باعث شروع خونریزی می‌شود.
  • مصرف داروهای مسکّن تجویز شده را به محض احساس ناراحتی شروع کنید. معمولا با از بین رفتن اثر بی‌حسی، درد شروع می‌شود. تمام داروهای مسکّن را باید  همراه با غذا مصرف کرد تا از حالت تهوع جلوگیری شود.
  • تمام فعالیت‌های روزمره خود را در روز جراحی محدود کنید، می‌توان بعد از احساس راحتی، دوباره فعالیت‌های روزانه را ازسرگرفت.
  • از کمپرس سرد روی دو طرف صورت، جایی که جراحی انجام گرفته است، استفاده کنید. برای توضیحات بیشتر به بخش تورم رجوع کنید.

سیگار نکشید! سیگار کشیدن به شدت درد پس از جراحی را افزایش می‌دهد.

پس از جراحی، میزان مشخصی از خونریزی اشکال ندارد. خونریزی خفیف، سوزش یا قرمزی بزاق طبیعی است. ولی خونریزی شدید را باید کنترل کرد. برای این منظور ابتدا باید دهان آبکشی شده و هرگونه لخته خون را در دهان پاک کنید، سپس یک گاز پانسمان روی ناحیه خونریزی گذاشته و برای 60 دقیقه آن را گاز بگیرید. در صورت لزوم دوباره این کار را تکرار کنید. در صورتی که خونریزی بند نیامد، برای نیم ساعت یک چای کیسه خیسانده شده را گاز بگیرید. تانیک اسید موجود در چای از طریق نزدیک کردن رگ‌های در حال خونریزی به ایجاد لخته کمک می‌کند. برای کاهش خونریزی بیشتر، هیجانی نشوید، صاف بنشینید و از ورزش کردن بپرهیزید. در صورتی که باز هم خونریزی بند نیامد برای دریافت دستورالعمل‌های بیشتر با پزشک خود تماس بگیرید.

معمولاً بروز تورم طبیعی بوده و همیشه با جراحی همراه است. تورم اطراف دهان، گونه‌ها، چشم‌ها و اطراف صورت طبیعی است. این تورم، واکنش نرمال بدن به جراحی و ترمیم پس از آن است. تورم تا یک روز پس از جراحی مشخص است ولی پس از دو الی سه روز، تورم نیز فروکش می‌کند. البته می‌توان تورم را با استفاده فوری از کمپرس سرد کاهش داد. باید در دو طرف صورت، محل جراحی، دو کیسه یخ یا کمپرس یخ گذاشته شود. می‌توان برای راحتی بیشتری، از یک جوراب زنانه استفاده کرد، به این صورت که با قرار دادن کمپرس سرد در آن، جوراب را دور صورت ببندید. باید در تمام مدت بیداری از کمپرس یخ استفاده کرد. پس از 48 ساعت یخ هیچ تأثیری ندارد. اگر تورم فک یا خشکی فک تا چند روز باقی ماند، جای هیچ نگرانی نیست. این واکنش طبیعی بدن نسب به جراحی است. چهل و هشت ساعت پس از جراحی، باید از بخور گرم بر صورت استفاده کرد تا میزان تورم را کاهش دهد.

برای دردهای شدید می‌توان طبق دستور پزشک، از داروهای تجویزی استفاده کرد. مسکّن‌های تجویز شده، باعث سرگیجه و خواب‌آلودگی و عکس‌العمل‌های کُند می‌شود. به همین خاطر باید از رانندگی و کار با ماشین‌آلات حساس پرهیز نمود. به بیمار، گواهی استراحت پزشکی داده می‌شود. درد یا ناراحتی پس از جراحی، روز به روز کمتر خواهد شد. می‌توان از مورتین، آدویل یا ایبوپروفن (در صورت عدم آلرژی شخص) لابلای مسکّن‌ه استفاده کرد. پس از 48 ساعت از جراحی، از کمپرس گرم استفاده کنید تا علاوه بر کاهش تورم، درد نیز کاهش یابد.

پس از بیهوشی عمومی یا تزریق داروی بیهوش، باید از مایعات استفاده کرد. از نِی استفاده نکنید. مستقیماً از لیوان بنوشید. عمل مکش باعث جدا شدن لکه خونی و خونریزی بیشتر خواهد شد. می‌توان غذاهای نرم را با سمت دیگر دهان جوید. مصرف کالری و پروتئین زیاد بسیار مهم است. باید بطور منظم، از مواد غذایی استفاده کرد. باید با نوشیدن منظم مایعات، از کم‌آبی بدن پرهیز نمود. مصرف غذا تا چند روز اول پس از جراحی محدود خواهد شد. باید این نقیصه را با افزایش مصرف مایعات جبران کنید. روزانه باید حداقل 5 الی 6 لیوان مایعات بنوشید. سعی کنید، از هیچ یک از وعده‌های غذایی خود کم نکنید. اگر مرتباً غذای کافی مصرف کنید، احساس بهتر، قدرت بیشتر، ناراحتی کمتر و بهبودی سریعتری خواهید داشت. احتیاط: اگر با سرعت از حالت خوابیده بایستید یا بنشینید، سرگیجه خواهید گرفت. اگر پس از جراحی در حالت درازکش بودید، سعی کنید پیش از ایستادن یک دقیقه بنشینید. بصورت ایستاده حمام نکنید، زیرا احتمال غش کردن وجود دارد.

نباید تا یک روز پس از جراحی دهان را آب کشید. می‌تواند در شب پس از جراحی دندان‌هایتان را مسواک کنید ولی به آرامی آبکشی نمایید. روز پس از جراحی باید حداقل 5 الی 6 بار در روز دهان خود را با استفاده از یک لیوان آب گرم و یک قاشق چای خوری نمک آب بکشید، بخصوص پس از غذا خوردن. پس از جراحی، بصورت روزانه مسواک بزنید. در نزدیکی ناحیه جراحی، آرام‌تر مسواک کنید.

در بعضی موارد، پس از تورم تغییر رنگ نیز رخ می‌دهد. تغییر رنگ پوست به مشکی، آبی، سبز یا زرد ناشی از گسترش خون زیر سطح بافت است. این عارضه طبیعی جراحی است و تا 2 الی 3 روز پس از جراحی می‌تواند رخ دهد. گرفتن بخور پس از 48 ساعت می‌تواند باعث تسریع در برطرف شدن کبودی شود.

اگر پزشک برایتان مصرف آنتی بیوتیک تجویز نمود، قرص‌ها طبق تجویز پزشک مصرف کنید. آنتی‌بیوتیک برای کمک به پیشگیری از عفونت تجویز می‌شود. در صورت بروز راش پوستی یا هرگونه واکنش  نامطلوب بدن، مصرف آنتی‌بیوتیک را قطع کنید. در صورت وجود هرگونه مشکل یا سوال، با مطب پزشک تماس بگیرید.

در صورت بروز تهوع/استفراغ پس از جراحی، برای حداقل یک ساعت هیچ چیزی،  حتی داروهای تجویز شده، را نخورید. پس از یک ساعت می‌توانید نوشابه سیاه، چای  یا نوشیدنی غیرالکلی گازدار با تکه‌های یخ مصرف کنید. باید نوشیدنی را به صورت جرعه جرعه و ظرف 15 دقیقه مصرف کنید. تدریجاً می‌توانید بسکوییت مادر یا نان خالی بدون کره یا پنیر مصرف کنید. سپس می‌توانید موز بخورید. بعد از آن خواهید توانست غذاهای نرم میل کنید. تا وقتی حالت تهوع قطع شود، قرص نخورید. اگر حالت تهوع قطع نشد، برای کسب اطلاعات بیشتر با مطب تماس بگیرید.

سایر عوارضی که ممکن است برای شما اتفاق بیفتد و لازم است نحوه مقابله با آن را بدانید عبارت  اند از:

  • بی‌حسی لب‌ها، چانه یا زبان برای 8 الی 12 ساعت پس از جراحی طبیعی است. البته باید حواستان باشد که وقتی لب‌ها یا زبان بی‌حس هستند امکان دارد بدون اینکه دردی حس کنید آن را گاز بگیرید. پس مراقب باشید. به آرامی بجویید.
  •  وجود کمی تب پس از جراحی مشکلی ندارد. اگر تب برطرف نشد به مطب اطلاع دهید. می‌توان از استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش تب استفاده کرد.
  • برای ایستادن پس از مدتی دراز کشیدن باید مراقب باشید. نباید پیش از جراحی چیزی بخورید یا بنوشید. همچنین مصرف مایعات نیز سخت خواهد شد. مصرف داروهای مسکّن می‌تواند شما را خواب‌آلوده کند. وقتی بصورت ناگهانی بایستید شاید احساس سرگیجه داشته باشید. پیش از ایستدان باید حداقل یک دقیقه در حالت نشسته بمانید. بصورت ایستاده حمام نکنید، زیرا احتمال غش کردن وجود دارد.
  • اگر گوشه دهان کشیده شده است، شاید خشک شده و پوسته دهند. باید با استفاده از مرطوب کننده‌ای همچون وازلین لب‌هایتان را مرطوب نگاه دارید.
  • گلودرد، گوش‌درد و حتی درد در هنگام تورم طبیعی است. عضلات متورم می‌شود. بلعیدن دردناک می‌شود. این حالات در عرض 2 الی 3 روز از بین خواهد رفت.

خشکی (Trimus) عضلات فک می‌تواند تا چند روز پس از جراحی مشکلاتی در باز و بسته کردن دهان ایجاد کند. این مشکلات طبیعی پس از جراحی است، که در موعد خود برطرف خواهد شد. پس از 48 ساعت اولیه، از کمپرس گرم استفاده کنید تا خشکی و درد فک از بین برود.

مسواک بین دندانی چیست؟

مسواک بین دندانی نوعی از مسواک‌های استوانه‌ای یا مخروطی شکل هستند که فاصله میان دندان‌ها را، جایی که اکثر مشکلات لثه و دندان پیش می‌آید، تمیز می‌کنند. مسواک بین دندانی در اندازه‌ها، شکل‌ها و کیفیت‌های مختلف تولید می‌شود.  اکثر این مسواک‌ها دسته‌های کوتاهی دارند که می‌توان برای استفاده روزانه آنها را با خود به همراه داشت. برخی از انواع این مسواک‌ها نیز دسته‌های بلند و سری مسواک قابل تعویض دارند.  برندهای بهتر، دارای پرزهای پلاستیکی نرم هستند که باعث سایش نرم‌تر مسواک روی دندان‌های حس می‌شود و برای استفاده روی ایمپلنت‌ها دندانی نیز مناسب است.

چرا باید پس از جراحی لثه از مسواک بین دندانی استفاده کرد؟

در هنگام ارزیابی سالانه میزان موفقیت نتایج جراحی کاهش پاکت از طریق جراحی لثه، کسانی که از مسواک بین دندانی استفاده می‌کردند، از سلامت دهان و دندان بهتری برخوردار بودند.  نارسایی‌هایی که بخاطر استفاده نکرد از مسواک بین دندانی رخ می‌دهند بیشتر به خاطر برگشتن مجدد لثه‌های شل و جداشده به میان دندان‌هاست. این امر موجب پنهان شدن دوباره بیوفیلم شده و منجر به تشکیل دوباره پاکت‌های لثه‌ای و در نتیجه شکست بهبودی‌های حاصل شده از جراحی می‌شود. مسواک بین دندانی بهترین راه برای کمک به جلوگیری از رشد بی‌رویه رشد است. سایش پرزهای مسواک میان دندان‌ها که کاملاً خفیف، مکرر و بدون درد است، لثه‌ها را سالم و نازک نگاه می‌دارد. این کار برای دندان‌های پشتی مهم‌تر است، در جایی که مثلث لثه که میان دندان‌ها قرار دارد اهمیت کمتری از لحاظ زیبایی دارد.  البته، تمام سوالات و نگرانی‌ها باید با متخصص دندان در میان گذاشته شده و ارزیابی شود.

نحوه استفاده از مسواک بین دندانی

از سایز مناسبی از مسواک استفاده کنید که نیاز نباشد برای جا کردن آن میان دو دندان زور بزنید. سایز مناسب مسواک باید براحتی در میان دندان جا شود. با فشار مختصری مسواک را بطور قائم (با زاویه 90 درجه) میان دندان‌های خود برده و با دست خود مسواک را کمی بلرزانید. مسواک را به آرامی بکشید تا سیم آن گیر نکند. گاهی اوقات، باید به سیم انحنای اندکی داد، تا مخصوصاً در دندان‌های عقبی زاویه بهتری نسبت به دست پیدا کند.  در صورت نیاز مسواک به فشار بیش از حد، نامناسب بودن اندازه آن و گیر کردن سیم مسواک، مسواکتان را عوض کنید.  مراقب باشید فشار بیش از حدی به سیم وارد نشود، تا سیم نشکند. حرکت مسواک باید بصورت رفت و برگشتی بین دندان‌ها، ایمپلنت‌ها (فقط در صورت پلاستیکی بودن پرزها) و زیر تاج‌ها و بریج‌ها باشد. کسانی که دندان‌هایشان ارتودنسی شده نیز می‌توانند از مسواک بین دندانی استفاده کنند، به نحوی که مسواک را میان دندان و سیم آرک وایر حرکت دهند تا پلاک‌های دندانی از اطراف براکت‌ها تمیز شود. این مهارت بسیار ساده است و منحنی یادگیری کوتاهی دارد. چند روز که از این مسواک استفاده کنید، می‌توانید بیشتر با نحوه زاویه دادن به سیم و لرزش پرزهای مسواک میان دندان آشنا شوید.