مراقبت از دندان مصنوعی: نحوه صحیح مسواک زدن و غذا خوردن
پروتزهای جزئی یا کامل دندان (دندان‌های متحرک) می‌توانند جایگزین دندان‌های از دست رفته شوند و ظاهر لبخند شما را بهبود ببخشند. این دندان‌های مصنوعی به گونه‌ای طبیعی طراحی و از مواد مختلفی مانند آکریلیک و فلز ساخته می‌شوند.
حتی اگر دندان‌هایتان مصنوعی است، تمیز کردن آن‌ها به طور مرتب همچنان مهم است. تمیز کردن دندان مصنوعی بیشتر از مسواک زدن دندان‌های طبیعی کار می‌برد. در صورت داشتن دندان مصنوعی، برای سالم نگه داشتن و حفظ سلامت دهان و دندان، انجام مراحل بیشتری نیاز است. برای دانستن اینکه چگونه دندان‌های مصنوعی خود را به بهترین وجه تمیز و حفظ کنید، به مطالعه مطالب زیر ادامه دهید.
بهترین روش برای تمیز کردن دندان‌های مصنوعی چیست؟
پلاک و ذرات غذا به همان صورت که به دندان‌های طبیعی می‌چسبند، به دندان مصنوعی نیز می‌چسبند. پلاک دندان یک لایه‌ی چسبنده متشکل از باکتری است که پس از خوردن و نوشیدن روی دندان مصنوعی و دندان طبیعی ایجاد می‌شود.
اگر دندان مصنوعی خود را تمیز نکنید، ممکن است جرم و پلاک بر روی آن جمع شود و شما را در معرض خطر بیماری لثه و بوی بد دهان قرار دهد.
تمیز کردن منظم دندان‌ها برای سلامت دهان و دندان شما ضروری است. برای تمیز نگه داشتن پروتزهای دندان مصنوعی، به موارد زیر نیاز دارید:
- یک مسواک با برس نرم
- آب
- محلول تمیزکننده‌ی دندان مصنوعی یا یک صابون ملایم
- یک حوله نرم
این‌گونه برای خود برنامه‌ریزی کنید که حداقل روزانه یکبار دندان‌های مصنوعی خود را مسواک بزنید. مسواک زدن آن‌ها حتی برای دو بار در روز، هر روز صبح و شب بهتر است؛ اما هنگام مسواک زدن دندان مصنوعی خود نباید از خمیر دندان استفاده کنید.
بسیاری از مارک‌های خمیردندان حاوی موادی هستند که برای دندان‌های مصنوعی بسیار ساینده می‌باشند. این خمیردندان‌ها می‌توانند به‌تدریج به سطح دندان مصنوعی آسیب برسانند و باعث ایجاد خراش یا ترک‌های کوچک در دندان‌ها شوند.
به جای استفاده از خمیر دندان، می‌توانید دندان‌های مصنوعی خود را با یک مسواک با برس نرم که مخصوص دندان‌های مصنوعی طراحی شده است، مسواک بزنید. این مسواک‌ها می‌توانند از ایجاد خراشیدگی در سطح دندان مصنوعی جلوگیری کنند.
اگرچه مسواک زدن کاری مهم و مفید است، اما مسواک زدن به تنهایی دندان مصنوعی را تمیز نمی‌کند. برای حفظ طولانی مدت دندان‌های مصنوعی، باید هر شب پس از خارج کردن آن‌ها از دهان، کل آن‌ها را کاملاً تمیز کنید.
دستورالعمل تمیز کردن دندان مصنوعی
- مرحله 1. قبل از خارج کردن دندان مصنوعی از دهان، یک حوله نرم را تا کرده و روی پیشخوان دستشویی و یا هر جای مناسب قرار دهید؛ تا اگر به طور اتفاقی دندان‌های مصنوعی‌تان از دستتان بیفتد، نرمی این حوله از آن در برابر آسیب محافظت کند.
- مرحله 2. دندان‌های مصنوعی را از دهان خود خارج کرده و با آب گرم بشویید.
- مرحله 3. با استفاده از یک مسواک دارای برس نرم، به آرامی دندان‌های مصنوعی خود را مسواک بزنید تا باکتری‌ها، ذرات غذا و جرم و پلاک‌ها شل شوند و از روی دندان‌ها پاک شوند. تمام قسمت‌های سطح دندان مصنوعی را تمیز کنید. برای این کار می‌توانید از شوینده‌ی مخصوص دندان مصنوعی یا یک صابون ملایم و آب گرم استفاده کنید. مسواک زدن ممکن است باعث شل شدن و از بین بردن هر نوع چسب دندان مصنوعی نیز شود. پس از مسواک زدن، دندان مصنوعی را با آب گرم بشویید.
- مرحله 4. شب‌ها قبل از خوابیدن، دندان‌های مصنوعی خود را در آب ولرم یا محلول مخصوص نگهداری دندان مصنوعی قرار دهید. اجازه ندهید دندان مصنوعی شما خشک شود؛ زیرا خشکی آن باعث می‌شود تا شکل خود را از دست بدهد و شکننده شود. صبح‌ها دندان‌های مصنوعی خود را قبل از قرار دادن در دهان بشویید.
هشدار. دندان مصنوعی خود را در آب گرم قرار ندهید. گرما می‌تواند شکل مواد آن را تغییر دهد.
هر چند وقت یکبار باید دندان مصنوعی خود را تمیز کنید؟
دندان‌پزشکان توصیه می‌کنند که حداقل روزانه یکبار دندان مصنوعی خود را تمیز کنید. حتی بهتر است دو بار در روز دندان‌های مصنوعی را مسواک بزنید.
- بهتر است هنگام صبح که از خواب بیدار می‌شوید و قبل از خواب در شب، آن را مسواک بزنید. همچنین باید آن‌ها را هر شب در محلولی از صابون ملایم یا محلولی از تمیزکننده‌ی مخصوص دندان مصنوعی قرار دهید.
- اگرچه هنگام مسواک زدن دندان مصنوعی نباید از خمیر دندان استفاده کنید، اما باید دو بار در روز برای تمیز کردن لثه و زبان خود استفاده کنید. این کار لثه‌ها را سالم نگه می‌دارد و به جلوگیری از بوی بد دهان کمک می‌کند.
- اگر دندان مصنوعی تکه‌ای دارید، فراموش نکنید که روزانه دندان‌های باقی مانده خود را مسواک بزنید و نخ دندان بکشید.
- شستشوی دهان با دهان‌شویه نیز به سلامت دهان و دندان کمک می‌کند. شما می‌توانید قبل از استفاده از دهان شویه دندان‌های مصنوعی‌تان را بردارید، یا از دهان‌شویه‌هایی مخصوص برای افراد دارای دندان مصنوعی استفاده کنید.
مراقبت صحیح از دندان مصنوعی می‌تواند طول عمر آن را به طور متوسط 7 تا 10 سال تضمین کند.
چرا باید دندان‌های مصنوعی را در آب نگهداری کنیم؟
هر زمان که از دندان‌های مصنوعی تکه‌ای یا کامل خود استفاده نمی‌کنید، حتماً باید آن‌ها را در آب یا محلول مخصوص نگهداری دندان مصنوعی نگه‌دارید. در غیر این صورت، مواد اکریلیکی آن می‌تواند به مرور خشک شده و شکل خود را از دست بدهد و این باعث می‌شود دندان مصنوعی شکننده شده و دیگر به‌خوبی در جای خود در دهان قرار نگیرد.
دندان مصنوعی پر از سوراخ‌های میکروسکوپی است و مرطوب نگه داشتن آن‌ها برای اطمینان از طول عمر دندان مصنوعی شما بسیار مهم است.
در صورت خشک شدن دندان‌های مصنوعی، چه اتفاقی می‌افتد؟
با خشک شدن دندان مصنوعی، مسائل و مشکلات متعددی رخ می‌دهد، از جمله:
- منجر به بروز درد می‌شوند. مرطوب نگه داشتن دندان مصنوعی، آن‌ها را انعطاف‌پذیر نگه می‌دارد و این امکان را می‌دهد که راحت در دهانتان بمانند.
- دندان‌های مصنوعی شکننده می‌شوند. اگر دندان مصنوعی خشک شود، شکننده می‌شود، به این معنی که اگر به طور اتفاقی مثلاً آن‌ها را در سینک ظرفشویی بیندازید، احتمال خرد شدن آن‌ها بیشتر خواهد بود. اگر دندان‌های مصنوعی‌تان خراب شود، باید تمام مراحل تهیه دندان‌های جدید را دوباره از سر بگیرید.
- احتمال آلودگی آن‌ها بیشتر می‌شود. خیساندن دندان مصنوعی در محلول تمیز کننده در شب می‌تواند به شما در تمیز نگه داشتن و از بین بردن تمام باکتری‌های مضر کمک کند.
با دندانپزشک خود در مورد روش صحیح نگهداری دندان‌های مصنوعی خود در شب صحبت کنید و دستورالعمل‌های سازنده‌ی پروتز در مورد تمیز کردن آن را رعایت کنید.
دستورالعمل‌های مراقبت از دندان مصنوعی کامل
کارهایی که باید برای مراقبت از دندان مصنوعی کامل یا جزئی انجام دهیم
- دندان‌های مصنوعی خود را با احتیاط بردارید. هنگام تمیز کردن دندان‌های مصنوعی مراقب باشید که بندها یا پلاستیک آن را خم نکنید یا به آن‌ها آسیب نزنید.
- دندان‌های مصنوعی را بعد از غذا خوردن برداشته و بشویید. بعد از هر وعده غذایی، دندان مصنوعی خود را با آب بشویید تا ذرات باقی مانده‌ی غذا از روی آن پاک شود. می‌توانید حوله‌ای را تا کرده و روی پیشخوان یا داخل سینک ظرفشویی قرار دهید تا در صورت افتادن دندان‌های مصنوعی از دستتان، از شکستگی در امان بمانند.
- آن‌ها را قبل از خواب بردارید و تا صبح در محلول مناسب قرار دهید. بهتر است که در طول روز هر چند وقت یکبار به دهان و دندان‌های مصنوعی خود استراحت دهید. بیرون آوردن آن‌ها قبل از خواب، یا برداشتن آن‌ها برای حداقل شش ساعت در روز، عادت خوبی برای این منظور است. این کار همچنین باعث بهبودی بافت‌های دهان می‌شود و وقتی که بیرون از دهان هستند، در صورت داشتن بست های فلزی، آن‌ها را در آب گرم قرار دهید و سپس آن‌ها را در یک تمیز کننده مخصوص دندان مصنوعی غوطه‌ور کنید تا از باکتری دور بمانند.
- قبل از قرار دادن دندان‌های مصنوعی در دهان، آن‌ها را بشویید. بعد از استفاده از محلول مخصوص نگهداری دندان مصنوعی، حتماً آن‌ها را به خوبی بشویید، زیرا این ماده ممکن است حاوی مواد شیمیایی مضری باشد که در صورت بلعیدن می‌تواند باعث درد، استفراغ و سوزش شود.
- روزانه دندان‌های مصنوعی خود را مسواک بزنید. دقیقاً مانند کاری که با دندان طبیعی خود می‌کنید، هر روز دندان‌های مصنوعی خود را کاملاً تمیز کنید. باید مسواک زدن روزانه و تمیز کردن دندان‌های مصنوعی را با یک مسواک با برس نرم انجام دهید. در کنار تمیزکننده‌ی مخصوص دندان مصنوعی مورد تائید، بهتر است از برس نرم مخصوص دندان مصنوعی نیز استفاده کنید. با کمی آب گرم، آن‌ها را به آرامی با حرکات دورانی مسواک بزنید و روی هر منطقه برای چند لحظه تمرکز کنید. توصیه می‌شود که این کار را روی یک پیشخوان یا میز با حوله‌ای در زیر دستتان انجام دهید تا در صورت لغزش و افتادن، از دندان‌ها محافظت شود.
- از سلامت کلی دهان خود مراقبت کنید. خوب و سالم نگه داشتن لثه برای سلامت کلی دهانتان و اطمینان از قرار گرفتن دندان مصنوعی در جای خود بسیار مهم است. حتی اگر در امتداد خط لثه‌تان هیچ دندانی وجود نداشته باشد، شما هنوز هم باید مسواک زدن آرام لثه‌ها، زبان و سقف دهان خود را برای از بین بردن پلاک‌ها و باکتری‌ها ادامه دهید. اگر دندان طبیعی باقی مانده دارید، حتماً آن را مسواک بزنید و در صورت امکان از نخ دندان استفاده کنید.
- معاینات منظم دندانپزشکی را انجام دهید. با دندانپزشک خود در مورد اینکه چند بار باید برای معاینه مراجعه کنید تا دندان‌های مصنوعی شما به طور حرفه‌ای تمیز و معاینه شوند، صحبت کنید. یک متخصص دندانپزشکی، سلامت دهان و دندان شما را بررسی کرده و همچنین از مناسب بودن دندان مصنوعی‌تان برای جلوگیری از ناراحتی و سر خوردن در دهان اطمینان حاصل می‌کند.
- اگر دندان مصنوعی در دهانتان شل است، به دندانپزشک مراجعه کنید. در صورت شل شدن دندان‌های مصنوعی، باید هر چه زودتر به دندانپزشک مراجعه کنید. دندان مصنوعی شل شده، باعث ایجاد زخم، تحریک لثه و عفونت در دهان می‌شود.
کارهایی که برای مراقبت از دندان مصنوعی نباید انجام دهیم
- از اشیاء نوک تیز استفاده نکنید. از استفاده از هرگونه شی‌ء ساینده یا تیز در طول دندان مصنوعی خودداری کنید. توصیه می‌شود که چیزهایی مانند خلال دندان روی دندان مصنوعی استفاده نشود زیرا به راحتی می‌توانند لیز بخورند و به بافت دهانتان آسیب برساند.
- از استفاده از مواد تمیزکننده‌ی ساینده خودداری کنید. از مسواک زدن با برس زیر و خشن، خمیردندان‌های ساینده یا پاک‌کننده‌های قوی خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند به دندان مصنوعی شما آسیب برساند.
- خمیردندان‌های سفیدکننده را فراموش کنید. خمیردندان‌هایی که با عنوان "سفید کننده" شناخته می‌شوند اغلب حاوی پراکسید هیدروژن هستند که هیچ تأثیری بر رنگ دندان‌های مصنوعی ندارند.
- از محصولات حاوی سفید کننده (بلیچینگ) استفاده نکنید. هر محصول سفید کننده‌ای می‌تواند باعث ضعیف شدن دندان‌های مصنوعی و تغییر رنگ آن‌ها شود. دندان‌های مصنوعی دارای اتصالات یا قطعات فلزی را در محلول‌های کلرین قرار ندهید، زیرا کلرین می‌تواند باعث خوردگی و کدر شدن فلز شود.
- از آب گرم خودداری کنید. آب داغ یا آب جوش می‌تواند دندان مصنوعی شما را تغییر شکل دهد، به جای آن می‌توانید از آب گرم یا ولرم برای نگهداری دندان مصنوعی استفاده کنید.
- هنگام غذا خوردن، دهان خود را خیلی پیچ و تاب ندهید. ممکن است کمی زمان ببرد تا به دندان‌های مصنوعی خود عادت کنید، اما مهم است که هنگام یادگیری نحوه غذا خوردن با آن‌ها به درستی از آن‌ها استفاده کنید، مثلاً از خوردن لقمه‌های بزرگ غذا خودداری کنید، هنگام گاز زدن غذا، از حرکات کششی استفاده نکنید و برای جلوگیری از آسیب و خرد شدن دندان‌های مصنوعی، از گاز گرفتن غذاهای سخت با دندان‌های جلویی خود خودداری کنید.
- همیشه مراقب دندان‌های مصنوعی خود باشید. دندان مصنوعی شما بخشی مهم از زندگی روزمره شماست، بنابراین مهم‌ترین نکته در مراقبت از دندان مصنوعی مراقبت خوب از آن‌هاست تا بتوانند تا آنجا که ممکن است به شما خوب خدمت کنند. از آن‌ها غافل نشوید، یا آن‌ها را بی‌خیال پرت نکنید. همیشه هنگام دست زدن به آن‌ها هوشیار باشید و ملایم رفتار کنید و آن‌ها را تمیز نگه‌دارید تا دهانتان شاد و سالم باشد.
در چه مواقعی باید با دندانپزشک خود تماس بگیرید
قرارهای منظم دندانپزشکی بخشی اساسی از سلامت دهان و دندان شما است. اگر دندان مصنوعی دارید، هر 6 ماه یکبار به طور منظم، مراجعه و معاینه توسط دندانپزشک خود را ادامه دهید. همچنین اگر در مورد دندان مصنوعی خود نگرانی دارید با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
اگر دندان مصنوعی‌تان شرایط زیر را دارد بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید:
- موجب ناراحتی‌تان می‌شود
- در دهان می‌لغزد یا دیگر به درستی در جای خود قرار نمی‌گیرد
- هنگام صحبت یا غذا خوردن سر و صدا می‌کند
- فرسوده یا شکستگی آن به وضوح دیده می‌شود
همچنین در صورت بروز موارد زیر باید به دندانپزشک مراجعه کنید:
- ایجاد زخم‌هایی در دهان
- خونریزی لثه
- بوی بد دهان
اگر دچار زخم دهان شوید، این ممکن است به این معنی باشد که دندان مصنوعی شما دیگر به درستی در جای خود قرار نمی‌گیرد.
