عفونت لثه: آیا برای درمان التهاب و عفونت لثه جراحی ضروری است؟
بیماری عفونت لثه، یک عفونت در بافت‌هایی است ک دندان‌هایتان را در جا خود نگه می‌دارند. بیماری لثه معمولاً بر اثر مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به روشی نادرست و یا حتی رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان است که منجر به جمع و سخت شدن پلاک یک لایه‌ی چسبنده از باکتری‌ها بر روی دندان‌ها می‌شود. عفونت لثه، در مراحل پیشرفته‌تر، می‌تواند منجر به درد و خونریزی لثه‌ها، احساس درد در هنگام جویدن غذا و حتی لق شدن دندان شود.
علت عفونت لثه
دهان ما پر از باکتری است. این باکتری‌ها، همراه با مخاط و ذراتی دیگر، به طور مداوم یک "پلاک" چسبناک و بی‌رنگی را بر روی دندان‌ها ایجاد می‌کنند. مسواک زدن و استفاده از نخ دندان باعث می‌شود که این پلاک از بین برود. اگر پلاکی از روی دندان برداشته نشود می‌تواند سفت شده و "تارتار" (جرم دندان) ایجاد کند که با مسواک زدن هم نمی‌توان آن را تمیز کرد. فقط یک روش تمیز کردن حرفه‌ای توسط دندان‌پزشک یا متخصص بهداشت دندان می‌تواند جرم دندان را برطرف کند.
عوامل خطر متعددی برای ابتلا به بیماری عفونت لثه وجود دارد، البته سیگار کشیدن مهم‌ترین آن‌ها است. سیگار کشیدن همچنین می‌تواند در میزان موفقیت درمان عفونت لثه تأثیری منفی بگذارد. دیگر عوامل خطر برای این بیماری شامل دیابت، تغییرات هورمونی در دختران و زنان؛ داروهایی که جریان بزاق را کاهش می‌دهند، برخی بیماری‌ها مانند ایدز و داروهای آن‌ها و استعداد ژنتیکی در ابتلا به این بیماری، می‌باشند.
علائم
علائم بیماری لثه و عفونت و التهاب آن شامل موارد زیر می‌باشند:
- بوی بد دهان که از بین نرود
- قرمزی یا تورم لثه
- حساس شدن و خونریزی لثه‌ها
- درد در هنگام جویدن
- لق شدن دندان‌ها
- حساسیت دندان‌ها
- عقب رفتن یا تحلیل رفتن لثه یا بلندتر شدن ظاهر دندان‌ها
تشخیص
در هنگام مراجعه به مطب دندانپزشکی، دندان‌پزشک اقدامات زیر را برای تشخیص مشکل شما انجام خواهد داد:
- لثه‌تان را معاینه کرده و علائم التهاب را بررسی و یادداشت می‌کند.
- برای بررسی و اندازه‌گیری پاکت‌های اطراف دندان، از خط کش کوچک مخصوصی به نام "پروب " استفاده می‌کند. عمق این پاکت‌ها در یک دهان سالم معمولاً بین 1 تا 3 میلی‌متر است. این معاینه برای اندازه‌گیری عمق پاکت دندانی، معمولاً بدون درد است.
- در مورد سابقه‌ی بیماری‌تان سؤالاتی خواهد پرسید تا بیماری‌ها یا عوامل خطر (مانند سیگار کشیدن یا دیابت) را که ممکن است در بیماری لثه نقش داشته باشند، شناسایی کند.
متخصص دندانپزشکی همچنین ممکن است:
- با انجام عکس‌برداری رادیولوژی، بررسی کند که آیا تحلیل استخوان صورت گرفته است یا خیر.
- شما را به یک پریودنتیست معرفی کنید. پریودنتیست ها، پزشکانی هستند که در تشخیص و درمان بیماری‌های لثه تخصص دارند و ممکن است گزینه‌های درمانی را که دندان‌پزشکان ارائه نمی‌کنند، برای شما استفاده کنند.
درمان عفونت لثه
با ارزیابی و درمان دقیق و حرفه‌ای، معمولاً می‌توان پیشرفت بیماری التهاب و عفونت لثه را کاملاً متوقف کرد. کلید موفقیت در درمان این بیماری، از بین بردن پلاک باکتریایی که باعث شروع روند بیماری می‌شود و همچنین رعایت بهداشت دهان و دندان به بهترین نحو می‌باشد.
برای درمان موفقیت‌آمیز بیماری التهاب و عفونت لثه، شش مرحله وجود دارد:
دستورالعمل‌ها و توصیه‌های بهداشت دهان و دندان
هدف از مرحله بهداشت دهان و دندان، برای کاهش تعداد باکتری‌ها در دهان و در نتیجه کاهش سطح التهاب است. دندان‌پزشک ابتدا علل التهاب و عفونت لثه را توضیح می‌دهد و روش‌هایی را برای تمیز نگه داشتن دندان و لثه به شما توصیه می‌کند. دندان‌پزشک شما را راهنمایی می‌کند که چگونه از ابزارها و تکنیک‌های مختلف استفاده کنید: به عنوان مثال، مناسب‌ترین روش مسواک زدن دندان و استفاده صحیح از مسواک‌های بین دندانی، نخ دندان و دهان‌شویه‌های ضد عفونی کننده. این نکته شایان ذکر است كه برای رسیدن به یک نتيجه موفق درمان، همكاری در روش‌های بهداشت دهان و دندان بسیار ضروری است.
تمیز کردن تخصصی و جرم‌گیری دندان
با جرم‌گیری دندان، همه‌ی رسوبات باکتریایی (پلاک و جرم) از نواحی قابل‌دسترسی دندان پاک می‌شود و سپس دندان‌ها را پولیش (جلا) می‌دهند و فلوراید می‌زنند. در صورت نیاز، دندان‌پزشک، رسوبات باکتریایی و پلاک و جرم را از سطوح ریشه دندان و پاکت‌های لثه نیز پاک می‌کند. وقتی برای بار اول می‌خواهید تمیز کردن تخصصی دندان را انجام دهید، به ندرت پیش می‌آید که این روش را بتوان تنها در یک جلسه انجام داد. برای بیمارانی که دچار عفونت پیشرفته و شدید لثه هستند، به چند جلسه جرم‌گیری دندان نیاز است.
درمان با آنتی‌بیوتیک
در برخی موارد، آنتی‌بیوتیک برای مقابله با عفونت‌های فعال یا مداومی در لثه تجویز می‌شود که به اقدامات بهداشت دهان و دندان پاسخ نداده‌اند.
ارزیابی مجدد
بعد از چند هفته (معمولاً شش تا هشت)، دندان‌پزشک یا پریودنتیست شما ارزیابی کاملی بر روی لثه‌تان انجام می‌دهد تا روند درمان و بهبودی را بررسی کند. برای اندازه‌گیری عمق هر پاکت پریودنتال و بررسی خونریزی از لثه، از ابزار خاصی به نام پروب پریودنتال استفاده می‌شود. اگر پاکت‌های پریودنتال به اندازه‌ی بیشتر از 3 میلی‌متر، هنوز وجود داشته باشد، ممکن است گزینه‌های درمانی دیگری از جمله درمان جراحی اصلاحی به شما توصیه شود.
درمان جراحی اصلاحی
در شرایط ابتلا به پریودنتیت بسیار پیشرفته، پاکت‌های عمیق‌تری را که در لثه باقی مانده است فقط می‌توان با درمان جراحی با موفقیت کاهش داد.
گاهی اوقات، برای از بین بردن پلاک و رسوبات باکتریایی در پاکت‌های پریودنتال و روی سطوح ریشه در قسمت‌های انشعاب ریشه‌ها (جایی که ریشه‌ها از هم جدا می‌شوند) یک عمل جراحی انجام می‌شود. این مناطق برای مسواک زدن و نخ دندان کشیدن قابل‌دسترسی نیستند، بنابراین تا زمانی که باکتری‌ها بتوانند در آن‌ها ساکن باشند، التهاب در آن نواحی از لثه باقی خواهد ماند.
بعد از بی‌حسی موضعی، لثه را بالا می‌کشند و سطوح ریشه را تمیز می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که تمام انباشتگی‌های جرم و پلاک برطرف می‌شود. گاهی اوقات در این موارد نیز لازم است استخوان بازسازی شود تا لثه‌ها به درستی با سطح ریشه سازگار شوند.
روش معمول دیگری که در درمان پاکت پریودنتال باقیمانده مورد استفاده قرار می‌گیرد، عمل ترمیم لثه است. در این عمل از پروتئین‌ها یا پیوندها و غشاهای جایگزین استخوان برای بازسازی استخوانی است که به دلیل بیماری لثه از بین رفته است. در پایان این عمل، لثه‌ها به اطراف دندان‌ها و به جای مناسب خود بخیه زده می‌شوند و بخیه ها معمولاً بر روی لثه‌ها باقی می‌مانند و بعد از یک تا دو هفته برداشته می‌شوند.
مراقبت‌های بعد از درمان - درمان محافظتی لثه- supportive periodontal therapy
موفقیت طولانی مدت در درمان عفونت لثه به دو عامل بستگی دارد: رعایت بهداشت دهان و دندان از جانب خود بیمار و مراقبت‌های منظم از طرف دندان‌پزشک یا پریودنتیست او. پس از اتمام مرحله اول درمان، نیاز است که دندان‌پزشک شما وضعیت لثه‌تان را در فواصل منظمی نظارت کند تا بررسی کند که التهاب متوقف شده و دوباره برنمی‌گردد. تعداد این جلسات بعد از درمان به شدت بیماری و خطر پیشرفت فردی شما در روند بهبودی بستگی دارد. ویزیت‌های بعدی معمولاً برای هر سه تا شش ماه برنامه‌ریزی می‌شوند.
جلسات منظم پیگیری، برای اطمینان از عدم بازگشت عفونت و التهاب لثه و جلوگیری از تحلیل رفتن بیشتر لثه‌ها و استخوان و رباط‌های نگه‌دارنده‌ی دندان، از اهمیت حیاتی برخوردار هستند. اگر نشانه‌هایی از ادامه بیماری وجود داشته باشد، دندان‌پزشک شما می‌تواند درمان آن را دوباره از مراحل اولیه شروع کند. همچنین توصیه‌هایی را در مورد چگونگی تغییر شیوه‌های بهداشت دهان و دندان برای مقابله با التهاب و عفونت لثه به شما می‌دهد.
پس از درمان لثه، اگر بیماران بهداشت دهان و دندان خود را هر روز به خوبی رعایت کنند و در نتیجه از التهاب مجدد لثه جلوگیری به عمل آید، می‌توان از موفقیت طولانی مدت این درمان‌ها مطمئن بود.
درمان موفقیت آمیز بیماری لثه نیاز به همکاری کامل شما در اقدامات روزمره بهداشت دهان و دندان و انجام مراجعات پیگیری دندانپزشکی به طور منظم دارد.
عوارض جانبی احتمالی ناشی از درمان عفونت لثه
در طی تمیز کردن و جرم‌گیری تخصصی دندان، بیماران ممکن است انواع درد را داشته باشند. به طور کلی، یک لثه ملتهب حساسیت بیشتری نسبت به لثه سالم دارد. البته بهتر است این را بدانید که کل درمان لثه را می‌توان تحت بی‌حسی موضعی انجام داد.
یکی دیگر از عوارض جانبی درمان لثه، جمع شدن خط لثه پس از تمیز کردن و جرم‌گیری دندان است. این جمع شدگی به طور کلی منجر به تشکیل فضاهای بازی بین دندان‌ها (مثلث سیاه) و حساسیت بیشتر سطوح ریشه دندان نسبت به دمای سرد یا غذاهای اسیدی می‌شود. این حساسیت بیشتر معمولاً بعد از چند ماه برطرف می‌شود.
هزینه درمان التهاب و عفونت لثه
هزینه درمان بیماری عفونت لثه بر اساس آن درمانی که دندان‌پزشک برای شما انجام داده متفاوت است. اگر بیماری لثه‌تان خیلی زود شناسایی شود، تنها هزینه‌های درمان شما می‌تواند شامل خرید مسواک جدید، مقداری نخ دندان و دهان‌شویه باشد.
پیشگیری
پیشگیری از بیماری لثه آسان‌تر از درمان آن است. با رعایت و عادت‌های مناسب بهداشت دهان و دندان مانند دو بار مسواک زدن در روز به مدت دو دقیقه، نخ دندان کشیدن روزانه و مراجعه به دندان‌پزشک دو بار در سال برای جلسات منظم تمیز کردن دندان، می‌توان از این بیماری پیشگیری کرد. همچنین از مصرف سیگار خودداری کنید. اگر سیگاری هستید، به فکر ترک کردن آن باشید، مثلاً می‌توانید در جلسات گروه‌های حمایتی و صحبت با پزشک در مورد داروهای تجویز شده برای راحت‌تر ترک کردن شرکت کنید.
اگر از خشکی دهان رنج می‌برید، تمرکز روی مرطوب نگه داشتن دهان برای جلوگیری از شروع بیماری لثه بسیار مهم است. در طول روز آب بنوشید یا آدامس‌های بدون قند بجوید تا بزاق دهانتان جریان داشته باشد. اگر فکر می‌کنید خشکی دهان شما به دلیل مصرف دارویی است، با پزشکی که این دارو را تجویز کرده صحبت کنید تا ببینید آیا می‌توان دارویی را جایگزین آن کرد که این عارضه جانبی را ایجاد نکند. دندان‌پزشک همچنین ممکن است برای افزایش بزاق دهان، دارو یا شوینده‌ای را برای شما تجویز کند.
