درمان آفت دهان و زخم روی لب و زبان ناشی از آلرژی در کودک و بزرگسال
زخم دهان یا آفت دهان، معمولاً چیزی نیست که خیلی نگران کننده باشد. این زخم‌ها اغلب خوش خیم هستند و به همان راحتی که به وجود می‌آیند، از بین می‌روند، اما ممکن است بسیار دردناک باشند. این زخم‌ها معمولاً در داخل گونه‌ها یا لب‌ها رشد می‌کنند، اما ممکن است زخم روی لثه یا زبان نیز ایجاد شوند. تعدادی از مردم هرگز در دهان خود با زخم مواجه نمی‌شوند. اما زمانی که زخم‌ها ظاهر می‌شوند، ما معمولاً نمی‌دانیم چه باید بکنیم. اگر چه معمولاً آنها خود به خود از بین می‌روند، درمان‌ها و داروهای خانگی مختلفی برای زخم دهان وجود دارند که به بهبود سریع آنها کمک می‌کنند. در موارد نادر، یک آفت دهان می‌تواند یک مشکل جدی سلامتی را نشان دهد، بنابراین شناختن علائم هشدار دهنده از اهمیت زیادی برخوردار است.
زخم‌های دهان اغلب خوش خیم هستند، اما می‌توانند کاملاً دردناک باشند. اگر چه آنها باید به خودی خود از بین بروند، ممکن است بخواهید برای سرعت بخشیدن به فرایند بهبود آنها و کاهش هرگونه ناراحتی، آنها را سریعتر مداوا نمائید. شناسایی علل به وجود آمدن این زخم‌ها دشوار است، بنابراین بهتر است بیشتر بر درمان مشکل فعلی تمرکز کنید. سپس می‌توانید اقداماتی را برای به حداقل رساندن امکان به وجود آمدن مجدد آنها انجام دهید. تعداد زیادی داروی خانگی وجود دارند که می‌توانند به کاهش درد و جلوگیری از عفونت کمک کنند. اگر یک آفت دهان، بسیار دردناک یا کاملاً بدون درد باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر به طور مداوم دچار آفت شدید یا بهبود آنها بیش از دو هفته طول کشید، با پزشک مشورت کنید. این نوع زخم‌ها ممکن است نشانه‌ای از مشکلات سلامتی نگران کننده‌تر باشند، بنابراین در صورتی که شک داشته باشید، بهتر است که آن را بررسی کنید.
آیا آفت فقط روی لب‌ها ایجاد می‌شود؟
زخم‌هایی که در داخل دهان ظاهر می‌شوند - از جمله زبان، گونه‌ها، لثه‌ها و سقف دهان - به عنوان "آفت‌های دهان" یا "زخم‌های دهان" شناخته می‌شوند. این آفت‌ها دارای قطری حدوداً برابر 4 میلیمتر با لبه‌های قرمز و مرکز زرد یا سفید هستند. یک یا چند زخم می‌توانند به طور همزمان در دهان ایجاد شوند.
آفت‌های دهان علیرغم اینکه خیلی کوچک هستند - و به ویژه در زبان - می‌توانند به شدت دردناک باشند. هر کس می‌تواند دچار زخم و آفت در دهان شود. از هر پنج نفر یک نفر در بریتانیا به طور منظم دچار زخم دهان می‌شود. خبر خوب این است که این زخم‌ها در بیشتر موارد اصلاً نگران کننده نیستند و آنها باید بدون هیچ مداخله‌ی پزشکی تا یک یا دو هفته به کلی از بین بروند. درد ناشی از آن معمولاً چند روز طول می‌کشد. اگر چه لازم نیست هیچ کاری را برای درمان این زخم‌ها یا آفت‌ها در دهان انجام دهید، اما کارهایی وجود دارند که می‌توانند به بهبودی کامل این زخم‌ها کمک کنند. آفت‌های دهان مسری نیستند، و نباید با تبخال اشتباه گرفته شوند. تبخال‌ها در اطراف دهان و روی لب‌ها اتفاق می‌افتند، و می‌توانند از طریق تماس از یک فرد به فرد دیگر منتقل شوند.
انواع زخم دهان
به غیر از موارد خاص، زخم‌های دهان دارای سه دسته اصلی هستند:
استوماتیت آفتی عودکننده
افراد مبتلا به این بیماری به طور مکرر، شاید سه یا شش بار در سال دچار زخم‌های دهانی می‌شوند. این زخم‌ها ممکن است برای چندین سال ادامه یابند تا اینکه به تدریج ناپدید شوند. زخم‌ها معمولاً در چند روز اول، بسیار دردناک‌تر هستند.
هیچ چیز برای درمان این بیماری وجود ندارد، اما روش‌هایی برای کنترل ناراحتی در طی شیوع بیماری وجود دارند. این تصور وجود دارد که این زخم‌ها به نحوی با سیستم ایمنی ارتباط دارند.
زخم‌های عمده
این نوع زخم بسیار نادر ولی بسیار دردناک است. این زخم به صورت یک یا چند زخم ظاهر می‌شود که می‌تواند در هر قسمت دهان به اندازه 1 سانتی متر تا 5 سانتیمتر باشد. بهبود کامل آن می‌تواند یک ماه یا بیشتر طول بکشد و اغلب جای زخم به جا می‌ماند.
زخم‌های تبخالی شکل
این نوع زخم که نسبتاً نادر نیز است، به صورت خوشه‌هایی از ده‌ها زخم کوچک‌تر ظاهر می‌شود. این زخم‌ها بسیار دردناک اما خوش خیم هستند و طی یک یا دو هفته بهبود می‌یابند.
چه چیزی باعث به وجود آمدن زخم‌های دهانی می‌شود؟
علل زخم‌های دهانی اغلب ناشناخته است. زخم‌های ساده اغلب به خستگی و استرس و یا آسیب فیزیکی به بافت دهان نسبت داده می‌شوند. به عنوان مثال، استفاده از براکت‌های فلزی یا دندان‌های مصنوعی می‌تواند بافت دهان را تحریک کند و منجر به زخم شود. لبه‌های تیز دندان‌های آسیب دیده نیز می‌تواند اثر مشابهی داشته باشد. اگر شما به طور تصادفی یا در هنگام مسواک زدن دندان‌هایتان، زبان خود را گاز بگیرید یا زخمی کنید، این آسیب در بافت دهان می‌تواند منجر به زخم شود. هنگامی که موارد پیچیده تری از زخم اتفاق می‌افتد، علت زخم‌ها اغلب یک بیماری است. نمونه‌هایی از این بیماری‌هاعبارتند از:
- کمبود اسید فولیک، آهن، روی یا ویتامین B12
- اختلال در سیستم ایمنی
- حساسیت غذایی
- بیماری‌های دستگاه گوارش مانند بیماری سلیاک و بیماری کرون
- واکنش به داروهای رایج
- بیماری‌های دست، پا و دهان
- سرطان دهان
همچنین توجه داشته باشید که افرادی که به تازگی سیگار را ترک کرده‌اند ممکن است شروع به زخم‌های بیشتر از حد طبیعی در دهان خود نمایند، اما این کاملاً موقتی است.
چه زمانی برای زخم و آفت دندان به پزشک مراجعه کنید؟
هنگامی که زخم بهبود می‌یابد، می‌توانید به عادات غذا خوردن و نوشیدن طبیعی خود بازگردید، اما مطمئن شوید که معاینات منظم دندانپزشکی خود را انجام می‌دهید. سایر انواع زخم‌های دهان ممکن است نیاز به درمان با داروهای تجویز شده توسط پزشک، از جمله آنتی بیوتیک‌ها داشته باشند. گاهی اوقات یک زخم منظم می‌تواند آلوده و به آبسه دهانی تبدیل شود. شما باید به پزشک مراجعه کنید اگر:
- درد شدید دارید،
- هر گونه درد زخم‌های دهان، بیش از چند روز طول کشید یا بدتر شد،
- زخم‌ها پس از دو هفته از بین نرفتند؛
- قطر زخم‌های دهان شما بزرگتر از 1 سانتیمتر هستند،
- بیش از چهار زخم به طور همزمان در دهان شما ظاهر شد،
- زخم‌ها مانع از غذا خوردن شما می‌شوند،
- زخم‌های دهانی شما بیش از چهار بار در سال اتفاق افتادند،
- زخم‌ها خونریزی می‌کنند،
- تب دارید یا احساس خستگی می‌کنید
- ضایعات دیگری در بدن شما وجود دارد.
در نهایت، یک ضایعه که مانند زخم دهان به نظر می‌رسد اما باعث درد زیادی نمی‌شود، اغلب زخم دهان نیست. شما باید با یک پزشک مشورت کنید تا بررسی شود که آیا این زخم، علامتی از مشکلات دیگر بهداشتی دهانی هستند یا نه.
بهترین درمان زخم و آفت دهان
بهترین درمان برای زخم دهان از یک نفر به فرد دیگر متفاوت است، بنابراین چند روش را امتحان کنید و ببینید کدام یک از آنها در بهبودتان کمک می‌کنند. درمان زخم‌های آفتی در زبان، لثه‌ها یا گونه‌ها اغلب به سادگی شامل استفاده از مسکن و ضد عفونی کننده هستند. این داروها می‌توانند در قالب ژل موضعی، پماد، اسپری یا کرم باشند. کاری که می‌توانید واقعاً انجام دهید این است که در حالی که بدن شما ناحیه زخم را بهبود می‌بخشد، دردهای خود را کاهش دهید و شانس عفونت بیش از حد را کم کنید. چند راه ساده برای کمک به فرایند بهبود وجود دارد:
- از یک مسواک نرم استفاده کنید لو به آرامی مسواک بزنید
- از مصرف مواد غذایی برای دهان ودندان که بسیار تند، ترش یا شیرین هستند، اجتناب کنید،
- از مواد غذایی نرم استفاده کنید،
- مایعات را با استفاده از نی بنوشید (به خصوص نوشیدنی‌های اسیدی مثل قهوه، نوشابه‌های گازدار و آب میوه)،
- از جویدن آدامس خودداری کنید،
- تا زمانی که زخم بهبود نیافته است، استفاده از پودر یا خمیر دندان حاوی زغال فعال را متوقف کنید.
دهانشویه
- دهانشویه برای زخم‌های دهان و زبان: زخم‌های زبان ممکن است به خصوص هنگامی که صحبت می‌کنید درد شدیدی داشته باشند. استفاده از دهانشویه‌ها در خانه آسان است و به کاهش درد و خطر عفونت کمک می‌کند،
- دهانشویه حاوی جوش شیرین: برای کاهش درد و خطر عفونت، یک قاشق چای خوری نمک با یک قاشق چای خوری جوش شیرین را در 120 میلی لیتر آب مخلوط کنید. با این محلول 3 یا 4 بار در روز غرغره کنید.
- دهانشویه حاوی خاک رس سبز: یک قاشق چایخوری خاک رس سبز را در یک لیوان آب گرم رقیق و با هم مخلوط کنید. حداقل یکبار در روز به عنوان دهانشویه می‌توانید از آن استفاده نمائید.
- دهانشویه حاوی عصاره گل ماهور اروپایی: این گیاه دارویی باعث تسکین تحریک و درد می‌شود. یک فنجان آب جوش را روی یک قاشق غذاخوری از گل‌های خشگ ماهور اروپایی بریزید و بگذارید به مدت 10 دقیقه دم بکشد. سپس آن را از صافی رد کرده و به عنوان دهانشویه استفاده کنید.
چگونه زخم‌های دهان یک کودک را مداوا کنیم؟
زخم‌های دهان می‌توانند در هر سنی ظاهر شوند، بنابراین کودکان و نوزادان از زخم‌های دهان مستثنی نیستند. در واقع زخم دهان در بین سنین یک تا سه سالگی نسبتاً معمول است. اگر متوجه می‌شوید که کودک شما در حالی که سعی می‌کند غذا بخورد، به خاطر احساس درد چهره خود را در هم می‌کشد یا گریه می‌کند، بررسی کنید که آیا دهانش زخم شده است یا نه. درد ممکن است باعث شود جویدن، بلعیدن یا مسواک زدن برای کودکان ناراحت کننده باشد. همانند زخم در بزرگسالان، زخم دهان کودکان نیز اغلب خوش خیم هستند و خودشان از بین می‌روند. با این حال، این زخم‌ها ممکن است به علت برخی از غذاها یا داروها یا ضعف سیستم ایمنی بدن به دلیل بیماری دوران کودکی به وجود آمده باشند. در مواردی که زخم ادامه پیدا کرد و یا چندین زخم را به طور همزمان در دهان کودکتان دیدید، توصیه‌های بالا را انجام داده و فرزندتان را به دکتر ببرید.
برای جلوگیری از آسیب رسیدن به بافت دهان کودک خود، هر کاری را که می‌توانید انجام دهید. ممکن است نظارت بر هر چیزی که بچه‌ها به دهان خود می‌برند، دشوار باشد، اما هر چیز خشن یا تیز به احتمال زیاد به بافت دهان کودک آسیب می‌رساند و راه را برای زخم باز می‌کند. اگر فرزند شما انگشت شست خود را می‌مکد، به یاد داشته باشید که ناخن‌های او را به طور منظم کوتاه کنید. در حالی که یک زخم بهبود می‌یابد، می توانید اگر توسط پزشک توصیه شده، از مسکن استفاده کنید. همچنین از تعذیه کودک با غذاهای بسیار گرم، بسیار شیرین یا خیلی شور خودداری کنید زیرا این می‌تواند درد را تشدید کند. بعضی از داروهای خانگی برای کودکان مناسب هستند، اما برخی دیگر اصلاً مناسب نیستند. برای مثال، روغن درخت چای نباید قبل از 3 سالگی مورد استفاده قرار گیرد. سؤالات خود را اینجا بپرسید
درمان‌های خانگی برای زخم‌های دهان
با فرض اینکه هیچ کدام از موارد فوق را نداشته باشید، ممکن است تصمیم بگیرید که زخم‌های دهان خود را در خانه با محصولات طبیعی درمان کنید. در اینجا انواع ایده‌هایی را ارائه می کنیم که اگر می‌خواهید درد را کاهش دهید، التهاب را تسکین دهید و ناحیه زخم در دهان خود را تمیز نگه دارید، می توانید از آنها استفاده کنید:
- آب شور گرم: برای تسکین درد چندین بار با آب شور گرم غرغره کنید.
- آب لیمو: در هنگام استفاده از آب لیمو، ابتدا دهان دچار سوزش خواهد شد، اما این کار می‌تواند موجب تسکین درد شود چون لیمو از خواص ضد التهابی برخوردار است. آن را با یک پنبه 4 بار در روز روی زخم بزنید.
- یخ: سرما باعث تسکین التهاب و درد می‌شود.
- شیرین بیان: می‌تواند سوختگی را از بین ببرد و یک عامل بهبود دهنده و ضد التهابی عالی است. شیرین بیان به صورت چسب زخم ارائه می‌دهد که می‌توانید به طور مستقیم بر زخم دهان خود بچسبانید. نگران نباشید – این چسب مانع ازصحبت کردن یا غذا خوردن شما نمی شود.
- چای سیاه: چای سیاه که غنی از تانن است، دارای خواص ضد درد نیز می باشد. یک چای کیسه‌ای مرطوب را که در آب جوش خیس و سپس خنک شده است را به آرامی چند دقیقه روی زخم دهان بگذارید.
- سرکه سیب: با استفاده از یک تکه پنبه، مقداری سرکه سیب را به طور مستقیم بر روی آفت دهان اعمال کنید.
- روغن عصاره‌ی برگ بو: یک تکه پنبه پوشیده از روغن عصاره‌ی برگ بوی رقیق شده با مقدار کمی روغن زیتون را به طور مستقیم بر روی زخم دهان مالش دهید.
- روغن اسانس درخت چای: با استفاده از یک تکه پنبه، 3 بار در روز، اما نه بیشتر از 3 بار، آن را روی زخم دهان خود بمالید.
- خاک رس: با کمک یک تکه پنبه، کمی خاک رس سبز را روی زخم بزنید و تا زمانی که ممکن است بگذارید روی زخم بماند.
- پرپولیس (بره موم): این ماده که توسط زنبورها جمع آوری می شود حاوی اجزای ضد التهابی، التیام بخش، ضد عفونی کننده، بی‌حس کننده و تمیز کننده است. شما می‌توانید یک تکه از پرپولیس را بجوید یا تا زمانی که ممکن است آن را در دهان خود نگه دارید. همچنین می‌توانید یک محلول از روغن پروپولیس را به روی زخمتان اعمال کنید و ماساژ دهید یا آن را به عنوان دهانشویه استفاده کنید.
چگونه می‌توان از زخم دهان و زبان پیشگیری کرد؟
هیچ روش تضمینی برای جلوگیری از زخم دهان وجود ندارد، اما بعضی چیزها وجود دارند که می‌توانید برای کاهش شانس ابتلا به زخم دهان و زبان، انجام دهید. البته بهداشت دهانی خوب، نیز ضروری است. از یک مسواک نرم استفاده کنید و مراقب باشید زمانی که مسواک می زنید از آسیب رساندن به لثه خودداری کنید. هر روز نخ دندان بزنید و به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
شما همچنین ممکن است متوجه شوید که غذاها و نوشیدنی‌های خاصی دهان شما را تحریک می‌کنند و باعث ایجاد زخم می‌شوند. این غذاها برای هر فرد متفاوت هستند، اما معمولاً شامل غذاهای شور، غذاهای تند، نوشیدنی‌های گرم و غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی هستند. شناسایی تنها یک مقصر برای زخم دهان بسیار سخت است اما اگر چنین چیزی را شناسایی کردید، بدیهی است که شما باید میزان مصرف آن را محدود کنید.
