افزایش عمر مفید ایمپلنت دندان با نگهداری صحیح از دندان ایمپلنت شده

از آنجا که دندان‌ها از نظر زیبا شناختی بسیار اهمیت دارند، دندان پزشکی ترمیمی زیبایی اهمیت زیادی پیدا کرده است. ممکن است دندان پزشکان برخی تکنیک‌های درمانی و زیبایی دندان نظیر ایمپلنت را به بیمارانی که دندان شکسته یا افتاده دارند، پیشنهاد کنند. همچنین ایمپلنت به بیمارانی که به سایر مشکلات مانند لکه شدن، تغییر رنگ، جابجاشدگی و انحراف دندان‌ها دچار هستند، توصیه می‌گردد. بدون شک پیشرفته ترین گزینه جهت کاشت دندان، ایمپلنت است. با این حال احتمال خراب شدن ایمپلنت و حتی ایجاد برخی ناراحتی‌ها وجود دارد. وقتی مراحل کاشت و نصب ایمپلنت به طور کامل انجام شود، با اقدامات نگهداری مستمر می‌توان موفقیت بلند مدت ایمپلنت را تضمین کرد.

درباره ایمپلنت

گزینه‌های درمانی مختلفی جهت ترمیم و تعویض دندان‌ها قابل دسترس هستند. چندین نوع ابزار پروتز متحرک مانند دندان مصنوعی، روکش و بریج در دسترس کاربران قرار دارد. با این وجود، ایمپلنت‌های دندانی به طور خاصی گزینه مطمئن جهت تعویض دندان‌ها و ماندگاری بلند مدت به حساب می‌آیند. بیمارانی که ابزار پروتز ثابت را بر نوع متحرک ترجیح می‌دهند، انتخاب ایمپلنت به نفع آنها است.

مزیت‌های ایمپلنت

ایمپلنت‌ها به دلیل کارایی و راحتی نصب‌شان به عنوان پرطرفدارترین روش درمانی قلمداد می‌شوند. به یاد داشته باشید عملکرد ایمپلنت بسیار به ریشه دندان طبیعی شباهت دارد و از مواد زیست سازگار تهیه می‌شود. ایمپلنت طوری طراحی شده تا حس داشتن دندان‌های طبیعی را برای شخص فراهم سازد و میزان پوسیدگی یا آسیب به دهان در آنها بسیار ناچیز است.

• جلوگیری از بیماری لثه
• بهبود سلامت دهان و دندان
• تشویق به زندگی سالم مثل ترک دخانیات
• ایجاد انگیزه جهت پیروی از عادت‌های زندگی سالم، رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندان پزشکی

تکنیک‌ها و انواع ایمپلنت

ایمپلنت‌ها در اندازه، شکل و انواع گوناگونی قابل دسترس هستند. متخصص ایمپلنت می‌تواند بسته به تقاضا و سلیقه خاص بیمار در تصمیم گیری و انتخاب بهترین گزینه به وی کمک کند.

انواع ایمپلنت

دو نوع ایمپلنت مهم در دسترس قرار دارد:

• درون استخوانی: این نوع ایمپلنت داخل استخوان آرواره کار گذاشته می‌شود. این نوع ایمپلنت‌ها معمولا از جنس تیتانیوم هستند و شکلی شبیه به پیچ‌های ریز دارند و جزء پرکاربردترین نوع ایمپلنت‌ها محسوب می‌گردند.
• زیر پیرا استخوانی: این نوع ایمپلنت‌ها زیر لثه اما در سطح و بالای استخوان فک کاشته می‌شوند. این نوع ایمپلنت‌ها را می‌توان برای بیمارانی که استخوان آرواره آنها در وضعیت سالمی به سر نمی‌برد، به کار گرفت و این گزینه بخصوص برای افرادی که تمایلی به انجام جراحی پیوند لثه یا بازسازی استخوان فک ندارند، مناسب است.

در صورتی که استخوان فک قادر به نگهداشتن ایمپلنت نباشد، چندین تکنیک جهت بازسازی استخوان، ترمیم آرواره و فراهم ساختن یک پایه محکم برای تاج ایمپلنت در دسترس قرار دارد. این تکنیک‌ها عبارت اند از:

• پیوند استخوان: اگر استخوان آرواره نتواند ایمپلنت را در خود ثابت نگه دارد معمولا نیاز به ترمیم یا انجام جراحی پیوند استخوان فک می‌باشد. بطور کل بررسی‌ها نشان می‌دهد استفاده از مواد افزودنی استخوانی و فاکتورهای رشد جهت تقویت استخوان می‌تواند بهترین نتایج را حاصل کند.
• جراحی لیفت سینوس: این جراحی که با اصطلاحات بالا کشیدن یا افزونگی سینوس هم شهرت دارد مستلزم انجام پیوند استخوان به زیر سینوس است و در مواردی کاربرد دارد که استخوان طبیعی فک در اثر افتادن دندان‌های خلفی و فوقانی خراب شده باشد.
• افزایش عرض ریج: در صورتی که آرواره پهنای لازم برای نگه داشتن ایمپلنت را نداشته باشد، ممکن است مواد پیوند استخوانی به خط راس بالای استخوان فک اضافه شوند.

برنامه ریزی برای درمان و عکسبرداری 3 بعدی

بهره گیری از عکسبرداری دیجیتالی 3 بعدی پیشرفته و بسیار دقیق و همچنین نرم افزار برنامه ریزی جراحی ایمپلنت توانسته سرعت جراحی ایمپلنت را بالا برده و ضریب پیش بینی‌ها را افزایش دهد. پیش از جراحی، دندان پزشک می‌تواند از این ابزارها جهت تجزیه و تحلیل آناتومی استخوان فک و مشخص کردن بهترین محل کار گذاشتن ایمپلنت استفاده کند. با این روش می‌توان در سرمایه گذاری و وقت صرفه جویی کرد و مدت زمان نقاهت را کاهش داد.

تکنیک‌های جایگزین ایمپلنت

متخصص ایمپلنت ممکن است علاوه بر جراحی‌های ایمپلنت سنتی و چند مرحله‌ای برخی گزینه‌های درمانی جایگزین را به بیمار پیشنهاد کند و این امر به میزان سلامت استخوان آرواره و ضرورت‌های خاص بستگی دارد. این گزینه‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

ایمپلنت دندانی: گزینه‌ای همیشگی

مسئله مهمی که عمر و ماندگاری دندان‌های مصنوعی متحرک را پایین می‌آورد، خراب شدن ساختار استخوانی فک است. تحلیل رفتن استخوان فک یک مشکل به حساب می‌آید و از آنجاکه آرواره بدون داشتن ریشه‌های دندان قادر به تحریک بدن و انجام چرخه طبیعی بازسازی و ترمیم نیست، نهایتا بافت استخوانی فک به مرور زمان کوچک و ضعیف خواهد شد. به طور کلی شیار لثه که دندان مصنوعی روی آن قرار می‌گیرد نیز با گذشت زمان تحلیل رفته و تغییر می‌کند. این عوامل باعث شل شدن دندان مصنوعی شده و در نتیجه تکیه گاه آن از بین می‌رود. با تکنیک بازسازی دندان بر پایه ایمپلنت نه تنها دندان بلکه ریشه دندان نیز جایگزین خواهد شد و از اینرو فرآیند محافظت از ساختار طبیعی دهان بهتر صورت می‌گیرد. چندین فاکتور بر طول عمر ایمپلنت‌های دندانی تاثیر گذار هستند. ایمپلنت ناموفق یکی از این فاکتورها می‌باشد، بنابراین بیماران موظف اند یک جراح مجرب و با تجربه دهان و دندان را جهت انجام این نوع جراحی‌ها انتخاب کنند. حجم و کیفیت بافت استخوانی، عواملی همچون سلامتی و سبک زندگی سالم یعنی دوری از مصرف مواد مخدر می‌تواند بر ماندگاری ایمپلنت تاثیرگذار باشد و تکنیک‌های گوناگون تعویض دندان بر پایه ایمپلنت نیز ممکن است تحول ایجاد کنند.
برای نمونه، وقتی یک دندان تعویض می‌شود و هر دندان مجهز به ریشه مصنوعی مختص خود است، نتیجه کار از کاشت دندان مصنوعی دائمی که در آن از تعداد معدودی ایمپلنت جهت کاشت یک قوس کامل فک بهره گرفته می‌شود، بهتر خواهد بود. نهایتا مراقبت صحیح نیز یکی از فاکتورهای تاثیرگذار بر طول عمر ایمپلنت به حساب می‌آید. باآنکه ایمپلنت‌ها کمتر در برابر پوسیدگی آسیب پذیر هستند، اما برخی بیماری‌های لثه درست به اندازه دندان‌های طبیعی برای ایمپلنت هم خطرساز می‌باشند. پرهیز از این مشکلات با نگهداری و مراقبت مناسب از ایمپلنت؛ در ادامه بیشتر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

چه پیامدهای در صورت عدم مراقبت صحیح از ایمپلنت رخ می‌دهد

هرچند احتمال پوسیدگی ایمپلنت‌ها نسبت به دندان‌های طبیعی کمتر است، اما در صورت عدم رعایت نکات بهداشتی و مراقبتی همچنان در معرض خطر ابتلا به مشکلات دندانی همچون میوکوسیت و التهاب بافت لثه اطراف ایمپلنت قرار دارند. در صورتی که در اطراف بافت لثوی ایمپلنت خونریزی مشاهده کردید، ممکن است علامت اولیه ابتلا به بیماری میوکوسیت باشد. در صورت تشخیص و پیگیری بموقع می‌توان با موفقیت این عارضه را درمان کرد. متاسفانه، اگر این عارضه تا مرز تحلیل رفتن بافت استخوانی فک پیشرفت کند، عارضه‌ای موسوم به پری ایمپلنتیتیس، دیگر قابل درمان و بازگشت نیست. اگر این عارضه بموقع درمان نشود ممکن است تا مراحل پیشرفته تحلیل بافت استخوان آرواره ادامه پیدا کند و در این مواقع تنها راه حل برداشتن ایمپلنت است. گزارشات حاکی از آن است که در یک بازه زمانی 5 تا 10 ساله تقریبا 10 درصد از ایمپلنت‌ها و 20 درصد از بیمارانی که از ایمپلنت استفاده می‌کنند به عفونت‌های ناشی از عارضه التهاب بافت استخوانی فک اطراف ایمپلنت دچار خواهند شد. نگهداری و مراقبت و انجام جراحی ایمپلنت به دست متخصصان مجرب ساده ترین راه پیشگیری از بروز چنین بیماری‌هایی است.

نحوه نظافت ایمپلنت‌ها

به منظور اطمینان از طولانی شدن عمر ایمپلنت و سلامت آن، نظافت ایمپلنت بهترین کاری است که می‌توانید انجام دهید. این امر بخصوص در روزهای ابتدایی و مراقبت‌های بعد از جراحی حائز اهمیت است.

نحوه تمیز کردن ایمپلنت در منزل

پیشنهاد می‌کنیم به طور مرتب از مسواک ایمپلنت و نخ دندان ایمپلنت و حتی دهانشویه غیر الکلی استفاده کنید. اما ازآنجاکه ایمپلنت‌ها جزء دندان‌های مصنوعی محسوب می‌شوند، لازم است برخی نکات را مد نظر داشته باشید. ممکن است ذرات جامد غذا و باکتری در قسمت‌های اطراف ایمپلنت گیر بیفتند. این امر نهایتا باعث شکل گیری جرم دندان خواهند شد که در صورت درمان نشدن به عفونت تبدیل می‌شود. به منظور هر چه تمیز نگه داشتن دندان‌های مصنوعی لازم است از برخی وسایل نظافت ایمپلنت استفاده کنید.

شستشوی حرفه‌ای ایمپلنت

بهتر است ایمپلنت‌ها را هر چند وقت یکبار نزد یک متخصص نظافت کنید. لازم است شیارهای اطراف ایمپلنت، بافت مجاور و دندان‌های طبیعی به طور کامل تمیز شوند. این امر به از بین بردن باکتری و پیشگیری از عفونت کمک می‌کند. علاوه براین، بهتر است متخصص یک ارزیابی کامل از وضعیت و تناسب ایمپلنت با بافت لثه به عمل آورد. احتمالا متخصص بهداشت و درمان نیز اقدام به جرمگیری خواهد کرد تکنیکی که طی آن روند تمیز کردن با عمق بیشتری اجرا می‌شود و پاکسازی تا زیر شیار لثه و به منظور پیشگیری از شکل گیری جرم دندان صورت خواهد گرفت. در مقایسه با روش‌های عادی نظافت، تکنیک‌های فوق در سطح نسبتا بالاتری صورت می‌گیرند.

نظافت ایمپلنت باید هر چند وقت یکبار توسط دندان پزشک انجام شود؟

وقتی جراحی کاشت ایمپلنت را برای اولین بار انجام می‌دهید، احتمالا هر چند وقت یکبار به دندان پزشکی مراجعه خواهید کرد. ممکن است طی یک پروسه چند ماهه چندین مرتبه به دندان پزشک رجوع کنید. به هر حال، بعد از اولین مراحل پیوند استخوان لازم است ایمپلنت را همانند دندان‌های طبیعی نظافت کنید. این به معنای مراجعه هر شش ماه یکبار به دندان پزشکی است.

نگهداری و مراقبت از ایمپلنت

نحوه نگهداری و تمیز کردن صحیح ایمپلنت بسیار حائز اهمیت است در غیر اینصورت ممکن است دچار یک یا چند بیماری مربوط به مراقبت ناصحیح از ایمپلنت شوید. اگر مشکلات ایمپلنت در مراحل اولیه تشخیص داده شوند، قابل درمان هستند اما اگر مشکلات پیشرفت زیادی داشته باشند ممکن است به عفونت و حتی تحلیل استخوان منجر گردند. این شرایط قابل بازگشت نیست و ممکن است نیاز به درآوردن ایمپلنت و حتی پیوند استخوان باشد.

مراقبت از ایمپلنت 48 ساعت بعد از کاشت

48 ساعت اول مراقبت بعد از جراحی ایمپلنت بسیار حیاتی است. علائم بعد از جراحی طی این برهه زمانی بیشتر بروز می‌کنند. طی اولین ساعات پس از جراحی فشار ملایم و متداوم دندان بر گاز پنبه را فراموش نکنید و سعی کنید پک پانسمان از محل خود جابجا نشود. حتما اجازه دهید پانسمان 1 ساعت در دهان باقی بماند، مگر اینکه خونریزی شدید و پیاپی مشاهده شود. اگر خونریزی شدید دارید، تعلل نکنید و پانسمان را عوض کرده و به مدت 30 دقیقه در دهان بگذارید و بعد آن را درآورید. بعد از این زمان پانسمان را هر 30 تا 45 دقیقه یکبار عوض کنید. در اینجا برخی علائم احتمالی طی اولین روز بعد از جراحی را مطرح می‌کنیم:

• خون نیمه لخته
• خونریزی متداوم
• ورم
• درد

مشاهده علائم زیر به معنای روند خوددرمانی بدن است. ازآنجاکه فرآیند بهبودی به آرامی میسر شود و به منظور جلوگیری از بروز برخی عوارض حتما نکات زیر را مد نظر داشته باشید:

• محل جراحی را دستمالی نکنید
• شب جراحی دندان‌ها را با یک مسواک نرم نظافت کنید
• طی 24 ساعت اول بعد از جراحی، 2 تا 3 مرتبه در روز دهان را با آب نمک شستشو دهید
• استراحت
• درصورت نیاز از یخ درمانی استفاده کنید.

اقدامات بهداشتی و مراقبتی را همچنان تا پایان ماه ادامه دهید. ممکن است رنگ رفتگی یا کبودی اطراف محل جراحی مشاهده شود، اما این وضعیت طبیعی است و معمولا 2 تا 3 روز به طول می‌انجامد. بعد از گذشت چند روز و به منظور رفع بدرنگی و کبودی می‌توانید از تکنیک حرارت درمانی ملایم استفاده کنید. برخی بیماران بروز یک برآمدگی تیز در دهان را گزارش می‌کنند. در صورتی که این مشکل شما را نگران کرده است، آرامش خود را حفظ کرده و با دندان پزشک تماس بگیرید. خشکی لب، گلو درد و سفت شدن عضلات آرواره از دیگر عوارض بعد از جراحی ایمپلنت به شمار می‌آیند، اما تمامی این عوارض به دلیل استفاده از پانسمان دهان بروز می‌کنند.

دستورالعمل‌های مراقبت از ایمپلنت طی هفته اول

طی چند روز و هفته اول بعد از جراحی ایمپلنت می‌بایست همچنان به اقدامات مراقبتی با استفاده از ابزار شوینده فوق الذکر ادامه دهید و مرتب به دندان پزشکی مراجعه کنید. همچنانکه روند درمان ایمپلنت ادامه پیدا می‌کند باید به مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و شستشوی دهان با آب نمک توجه داشته باشید. نکته دیگری که باید به آن توجه داشته باشید تغییر رژیم غذایی است و بهتر است غذاهای کمتر اسیدی، خوراک‌های آبکی و نوشیدنی و موادغذایی مغذی را در پیش بگیرید. اقدام دیگری که بر آن تاکید داریم ترتیب چندین جلسه تکمیلی با دندانپزشک بعد از انجام جراحی است. این کار لازمه سلامت ایمپلنت دندان است و امکان نظافت و معاینه دندان‌های بیمار توسط دندان پزشک را فراهم می‌سازد. بعد از کاشت ایمپلنت لازم است دست کم هر 6 ماه یکبار به دندان پزشکی مراجعه کنید.