استفاده نادرست از نخ دندان به سلامتی دندان و لثه شما آسیب میرساند

استفاده از نخ دندان در کنار تمیز کردن دندان و مسواک زدن دندان‌ها یک بخش بسیار مهم از مراقبت روزمره از دندان محسوب می‌‌شود که می‌‌تواند از بروز بیماری لثه و دندان جلوگیری کند. اما گاهی اوقات استفاده از نخ دندان می‌تواند باعث درد و خونریزی لثه و بروز درد و ناراحتی شود و شما را از استفاده از نخ دندان و توجه به بهداشت دهان و دندان دلسرد کند. دردناک بودن لثه می‌‌تواند به استفاده نادرست از نخ دندان، به موقع استفاده نکردن از نخ دندان، بیماری لثه، و در برخی موارد به سایر اختلالات ارتباط داشته باشد.(۱)

مشکلات مرتبط با نخ دندان شامل چه مواردی است؟ 

تحقیقات نشان داده است که استفاده از نخ دندان می‌تواند ریسک ابتلا به بیماری قلبی و سایر بیماری‌ها را کاهش دهد. اما ممکن است برخی مواقع در هنگام استفاده از نخ دندان و مشکلات روبرو شوید که لازم است درباره آن‌ها بیشتر بدانید در ادامه با برخی از این مشکلات و نحوه برخورد با آن‌ها آشنا خواهید شد.(۳)

در برخی نقاط نخ دندان پاره می‌شود یا گیر می‌کند.

 در نقاطی که شما نمی‌توانید به راحتی نخ دندان را بین دندان‌های خود حرکت دهید به دو مشکل کلی ارتباط دارد:

• معمولا این نقاط به طور کامل تمیز نمی‌شوند و این امر یک مشکل بسیار بزرگ است که زمی‌نه بروز بیماری‌های دهان و لثه را فراهم می‌کند.
• گاهی اوقات علیرغم تلاش برای تمیز کردن بین دندان‌ها معمولا نخ دندان خراب یا پاره می‌شود.

 گاهی اوقات علیرغم تلاشی که برای استفاده از نخ دندان می‌کنید، در برخی موارد حاد با یک چالش بزرگ مواجه می‌شوید. و در صورتی که در حین استفاده از نخ دندان قسمتی از دندان شما لق شده باشد باید فورا به مطب دندان پزشک مراجعه کنید.

علل دیگری که در این فرآیند نقش دارند

 تقریباً همه افراد به خوبی می‌‌دانند که درد و خونریزی لثه هنگام استفاده از نخ دندان به علت تیز بودن لبه دندان و مواردی از این قبیل رخ می‌دهد که با سطح دندان ارتباط دارد.

• گاهی اوقات یک دست نبودن دندان به خود دندان ارتباط دارد و ممکن است به علت شکستگی دندان یا آسیب دیدن سطح آن به علت پوسیدگی رخ دهد.
• گاهی اوقات به علت وجود جرم و پلاک سطح دندان صاف نیست.
• گاهی اوقات ممکن است صاف نبودن دندان به علت ترمیم کردن آن رخ دهد.

 موضوعی که شما به آن توجه دارید یک سابقه طولانی دارید و بسیار حائز اهمیت است. بر خلاف آنچه که تاکنون ندیده‌اید هیچ نکته طبیعی و قابل قبول در خصوص این مشکلات وجود ندارد و باید به دنبال یک راه حل دائمی برای رفع این مشکل بود. در صورتی که به بهداشت دهان و دندان اهمیت ندهید و از نخ دندان استفاده نکنید و دچار مشکلاتی از قبیل پوسیدگی دندان یا بیماری لثه خواهید شد.

برخی از نقاط دهان حساس هستند و به راحتی خونریزی می‌‌کنند 

گاهی اوقات بیماران متخصص دندان پزشکی یا بهداشت دهان و دندان می‌گویند که از نخ دندان استفاده نمی‌کنند زیرا هنگام استفاده از نخ دندان دچار خونریزی لثه می‌شوند. در اکثر موارد دندان پزشکان به این نتیجه می‌رسند که بیماران هنگام بیان این جملات هیچ گونه نظری در خصوص علت بروز این مشکل ندارند. در حقیقت استفاده از نخ دندان باعث خونریزی لثه نمی‌‌شود بلکه خونریزی و درد لثه از علائم التهاب لثه است که به علت عدم استفاده مناسب و منظم از نخ دندان رخ می‌دهد.

هنگام استفاده از نخ دندان از انجام دادن کارهای زیر خودداری کنید 

رعایت موارد و نکات حائز اهمیت در استفاده از نخ دندان کاملاً ضروری است و به حفظ سلامت دندان و لثه کمک خواهد کرد برای استفاده از نخ دندان به موارد زیر توجه داشته باشید:

استفاده از دهانشویه نمی‌‌تواند به جایگزینی برای نخ دندان تبدیل شود 

 هرگز از آن به عنوان جایگزین نخ دندان استفاده نکنید اگر کمی به این موضوع فکر کنید می‌توانید براحتی علت آن را درک کنید.

• استفاده از نخ دندان یک اقدام مکانیکی است که با سایش فاصله بین دندان‌ها بر کلونی میکروب‌ها تأثیر می‌گذارد و آن‌ها را از دندان جدا می‌کند.
• در عوض، دهانشویه یک محصول شیمیایی است و استفاده از دهان شویه فقط برای سطح دندان و پلاکی که روی سطح آن تشکیل شده است تاثیر می‌گذارد بنابراین نمی‌تواند به جایگزینی برای نخ دندان تبدیل شود.

روزی یک بار به صورت صحیح از نخ دندان استفاده کنید

 برخی از بیماران به دندان پزشک خود می‌گویند که روزی چند بار از نخ دندان استفاده می‌کنند اما هنگامی‌که دندان پزشک وضعیت دهان و دندان آن‌ها را بررسی می‌‌کند متوجه می‌‌شود آن‌ها به خوبی و به صورت صحیح از نخ دندان استفاده نکرده‌اند. مشکل این است که این بیماران تصور می‌‌کنند که کار خود را خوب انجام داده‌اند و هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد.

• به طور کلی این افراد فقط یک نقطه خاص که تصور می‌‌کنند مواد غذایی در آنجا گیر افتاده است را تمیز می‌‌کنند بنابراین پس از هر بار غذا خوردن فقط آن قسمت از دندان خود را تمیز می‌کنند.
• یا آنکه هر بار که دندان‌های خود را مسواک می‌‌زنند از نخ دندان نیز استفاده می‌کنند اما فقط نقاطی را تمیز می‌‌کنند که دسترسی به آن‌ها راحت است.

در هر دو مورد فرد از نخ دندان استفاده می‌کند اما هرگز کار خود را به صورت کامل و جامع انجام می‌دهند و متاسفانه این دو نوع نکته اهمیت بسیار زیادی در حفظ سلامت دهان و دندان دارند. بنابراین بهتر است به جای آنکه روزی چند بار از نخ دندان استفاده کنید روزی یک بار این کار را انجام دهید اما به صورت اصولی به تمیز کردن دندان‌های خود بپردازید و در صورتی که می‌توانید چند بار در طول روز به طور صحیح از نخ دندان برای تمیز کردن دندان‌های خود استفاده کنید لطف بزرگی را در حق خود خواهید کرد.

 از فشار آوردن به لثه خود توسط نخ دندان خودداری کنید

• هنگامی‌که قصد دارید به کمک نخ دندان فاصله بین دندان‌های خود را تمیز کنید به طور مستقیم نخ دندان را درون بافت لثه فشار ندهید.
• فشار دادن نخ دندان درون لثه نه تنها کمکی به رفع درد نمی‌‌کند بلکه به بافت لثه آسیب می‌‌رساند و باعث بروز خونریزی می‌شود و سلامت لثه را به خطر می‌‌اندازد.
• در صورتی که مدت زیادی است که شما به این روش به تمیز کردن فاصله بین دندان‌های خود می‌‌پردازید بی شک به بافت لثه خود آسیب رسانده‌اید.

 بهترین روش برای استفاده از نخ دندان و تمیز کردن فاصله بین آن‌ها این است که نخ دندان را به اطراف هر یک از دندان‌های خود بکشید و هر یک از آن‌ها را به صورت مجزا تمیز کنید. به خاطر داشته باشید که شما باید فاصله بین دندان‌های خود را تمیز کنید بنابراین باید از فشار دادن نخ دندان به لثه خودداری کنید.

از پاره شدن نخ دندان هنگام تمیز کردن دندان‌های خود غافل نشوید 

 شما باید روزی یکبار به تمیز کردن دندان‌های خود بپردازید و به آرامی فاصله بین آن‌ها را به کمک نخ دندان تمیز نمایید. در صورتی که هنگام استفاده از نخ دندان متوجه پارگی و آسیب دیدگی آن شوید باید به دنبال پیدا کردن علت آن باشید

• به طور کلی نقاطی که نخ دندان دچار پارگی یا آسیب دیدگی می‌شود به خوبی تمیز نمی‌شوند و در صورتی که در این نقاط پلاک تجمع یابد به تدریج ریسک که پوسیدگی دندان یا بیماری لثه افزایش خواهد یافت.
• در این حالت که شرایط بسیار نامناسبی به وجود آمده است زمینه بروز بیماری دندان و لثه تشکیل جرم ناشی از باقی ماندن مواد غذایی بین دندان فراهم خواهد شد.

 به تمیز کردن سه نقطه بسیار مهم بین دندان‌های خود اهمیت بدهید 

 هنگامی‌که از نخ دندان استفاده می‌کنید باید به تمیز کردن سه نکته بسیار مهم بپردازید. این نقاط به شرح زیر می‌باشند:

• نقاط تماسی: در نقاطی که دندان‌ها روی هم قرار می‌‌گیرند احتمال تشکیل پلاک و پوسیدگی دندان افزایش می‌یابد.
• زیر خط لثه و روی دندان: استفاده از نخ دندان برای تمیز کردن نقاط تماسی نمی‌‌تواند به رفع پلاک زیر خط لثه کمک کند. از آنجایی که تجمع پلاک باعث می‌‌شود سلامت لثه به خطر بیفتد رفع آن اهمیت بسیار زیادی در حفظ سلامت دهان و لثه دارد.
• زیر خط لثه و سطح سایر دندان‌ها: زیر خط لثه و فاصله بین دو دندان مکانی است که تمیز کردن آن اهمیت بسیار زیادی دارد.

اندازه نخ دندان شما باید مناسب باشد

• در صورتی که اندازه نخ دندان شما بلند باشد می‌تواند به شما برای تمیز کردن بهتر دندان کمک کند. به طور کلی استفاده از نخ دندان یک موضوع چالش برانگیز است و در صورتی که اندازه نخ دندان کوتاه باشد باعث دشوار شدن این فرایند خواهد شد بنابراین به اندازه نخ دندان خود توجه کنید. در صورتی که اندازه نخ دندان مناسب باشد می‌توانید آن را دور انگشت خود بپیچید و به خوبی به تمیز کردن دندان‌های خود بپردازید.
• باید کمی نخ دندان را آزاد کنید تا بتوانید به راحتی آن را بین دندان خود قرار داده و به تمیز کردن آن بپردازید.
•  در صورتی که احساس کردید اندازه نخ دندان شما مناسب نیست اندازه آن را بر اساس شرایط خود تنظیم کنید.

 سعی کنید از اصول مربوط به استفاده از نخ دندان پیروی کنید 

 هنگامی‌که به مطب دندان پزشک مراجعه می‌کنید از او در خصوص اصول و روش های استفاده از نخ دندان سوال کنید از او بخواهید نحوه صحیح استفاده از آن را به شما یاد دهد.

• معمولاً دندان پزشکان متوجه می‌‌شوند که بیماران به صورت نادرست و با خشونت به تمیز کردن فاصله بین دندان‌های خود می‌پردازند.
• یا آنکه چندین دندان را در یک ردیف به صورت سرسری و با دقت ناکافی تمیز می‌‌کنند.

 آنچه بسیار جالب است این است که این افراد اصلا تصور نمی‌کند که به صورت نادرست از نخ دندان استفاده می‌کنند و هنگامی‌که دندان پزشک نحوه استفاده صحیح از نخ دندان را به آن‌ها آموزش می‌‌دهد تعجب می‌‌کنند.

 خونریزی لثه هنگام استفاده از نخ دندان طبیعی است 

 هنگامی‌که برای اولین بار از نخ دندان استفاده می‌کنید شاهد خونریزی لثه خواهید بود در این حالت به معنای وجود یک مسئله غیر عادی نیست اما باید به تدریج این مشکل برطرف شود.

• خونریزی لثه به مقدار کم می‌تواند نشانه التهاب بافت لثه باشد اما در صورتی که هر روز به درستی از نخ دندان و مسواک استفاده کنید این مشکل برطرف خواهد شد. بنابراین رعایت بهداشت دهان و دندان اهمیت بسیار زیادی دارد.
• از سوی دیگر خونریزی لثه می‌‌تواند نشانه بیماری پیشرفته لثه و درگیر شدن بافت لثه و استخوان فک باشد که این اختلال بدون درمان و مداخله دندان پزشک برطرف نخواهد شد اما به خاطر داشته باشید که استفاده از نخ دندان و مسواک زدن به این معنا است که درمان بیماری لثه با موفقیت انجام خواهد شد.